Beroepsziekten in beeld
In oktober 2020 is vanuit de Inspectie SZW en het ministerie van SZW een gezamenlijk rapport uitgebracht genaamd ‘Beroepsziekten in beeld’. Aanleiding hiervoor was het inzicht dat de aandacht voor beroepsziekten in bedrijven omhoog moet, omdat lange tijd preventie van beroepsziekten in de schaduw heeft gestaan van het voorkómen van arbeidsongevallen en acute situaties van onveiligheid. Volgens het rapport heeft dit te maken met de minder directe zichtbaarheid van beroepsziekten en het ontbreken van voldoende bewustzijn, bij zowel werkgevers als werknemers, over risico’s in het werk die vaak pas op langere termijn gevolgen hebben. Volgens berekeningen van het RIVM zijn slechte arbeidsomstandigheden (4,6%) na roken (9,4%) en ongezonde voeding (8,1%) verantwoordelijk voor de grootste bijdrage aan de totale ziektelast in Nederland (https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/ziektelast-dalys-0/bijdrage-risicofactoren).
Aantonen beroepsziekte
De minder directe zichtbaarheid van beroepsziekten leidt er ook toe dat het hebben van een beroepsziekte nog niet zo gemakkelijk kan worden aangetoond. Daarbij ligt het probleem niet zozeer bij het aantonen van het bestaan van de ziekte zelf, hetgeen in principe vrij gemakkelijk kan worden aangetoond middels een door een arts gestelde diagnose. Meer specifiek zal zich de vraag voordoen of een causaal verband bestaat tussen de gediagnosticeerde ziekte en de bij de werkgever verrichte werkzaamheden. Onlangs diende een werknemer aan te tonen dat zij tijdens haar werkzaamheden blootgesteld was geweest aan voor de gezondheid gevaarlijke stoffen en dat zij als gevolg daarvan onder andere COPD zou hebben opgelopen (ECLI:NL:RBGEL:2021:5791). Uit medische informatie bleek echter dat de werknemer een intensief en langjarig rookverleden had. Door meerdere medische adviseurs werd duidelijk een relatie gelegd tussen roken en COPD, en ook uit een medisch rapport van het NKAL bleek dat roken in het algemeen als de (belangrijkste) oorzaak voor COPD heeft te gelden en dat slechts in 15% van de gevallen sprake is van beroepsgerelateerde COPD. Verder speelde onder andere mee dat de werknemer had nagelaten aan te geven wanneer zij zich met welke klachten bij de huisarts had gemeld. Aldus kon de werknemer onvoldoende onderbouwen dat haar gezondheidsklachten beroepsgerelateerd waren.
Zorgplicht geschonden?
Indien een beroepsziekte wél met succes kan worden aangetoond, is het vervolgens nog de vraag in hoeverre de werkgever daadwerkelijk aansprakelijk kan worden gesteld voor de opgelopen schade. In dat kader is van belang of de werkgever al dan niet aan de op hem rustende zorgplicht ten aanzien van de veiligheid en gezondheid van zijn werknemers heeft voldaan. In 2020 oordeelde de kantonrechter Utrecht in een zaak dat niet kon worden uitgesloten dat de werknemer tijdens het dienstverband blootgesteld was geweest aan asbest en dat mogelijk daardoor zelfs mesothelioom bij de werknemer was ontstaan. Desondanks werd de werkgever niet aansprakelijk gesteld, omdat voldoende aannemelijk was dat de werkgever naar de destijds geldende maatstaven aan zijn zorgplicht had voldaan (ECLI:NL:RBMNE:2020:1341).
Appels
Al met al komt een werknemer voor diverse uitdagingen te staan indien hij meent te maken te hebben met een beroepsziekte. Gelet op het Engelse gezegde kan een werknemer maar het beste met enige regelmaat een appel eten (en is het advies voor werkgevers te zorgen voor voldoende appels in de fruitschaal…).
Met medewerking van Lucine Meijers.
<Stuur je Snelrecht naar Christa en Karen: christa@mr-magazine.nl; eindredactie@mr-magazine.nl>
