Vaak genoeg staat er een stuk in de krant over de (toekomst) van de advocatuur in combinatie met verschillende sub-onderwerpen zoals werkcultuur, diversiteit, omgangsvormen, werving en selectie, uitstroom of generatieverschillen. In het stuk komen dan veelal anonieme (!) (voormalig) advocaten aan het woord die een vertellen over zijn of haar tijd bij een kantoor. Meestal krijgen kantoren gelegenheid om te reageren op het stuk, maar helaas zijn die reacties vaak tenenkrommend: “Wij herkennen ons niet in het in het artikel geschetste beeld als zodanig” (NRC, 2022), “Dat de werk-privébalans jonge advocaten doet overwegen te stoppen, herkent […] niet” (FD, 2021). Soms wordt er zelfs geweigerd om reactie te geven. Er zijn maar weinig kantoren die echt in de spiegel durven te kijken, zien waar het mis gaat op het gebied van werkcultuur en hier echt wat aan doen. Voor een groot deel van de kantoren zou de passende reactie zijn: “We kunnen geen problemen oplossen die we weigeren te zien.”

Verschillende lagen, verschillende verhalen

Interessant zijn de gesprekken tussen medewerkers onderling na het verschijnen van zo’n stuk. De artikelen of blogs worden doorgestuurd en ze gaan viral met een redenen. Het is een feest der herkenning. Best ernstig dus als in het artikel zelf het kantoor reageert met een frase als ‘het geschetste beeld wordt niet herkend’. En besef, dat gebeurt vaker dan je denkt. 

Natuurlijk, de woordvoerder van een groot kantoor wil niet uitspreken dat het verloop hoog is, dat er binnen bepaalde teams enorme uitdagingen zijn omdat de partner een (veel) te korte sociale antenne heeft, dat het diversiteitsbeleid nog niet de gewenste resultaten heeft opgeleverd of dat medewerkers weggaan omdat ze een betere werk-privé balans willen. De reputatie staat op het spel en dat risico mag niet worden genomen. Maar juist de nietszeggende reacties zorgen ervoor dat de relatie met medewerkers wordt verstoord en deze interne reputatie mag je natuurlijk ook niet op het spel zetten. Het besef dat door zulke reacties juíst de relatie met medewerkers wordt verstoord, daalt nog niet in.   

Ontkennen van uitdagingen werkcultuur

Het meest vervelende van het ontkennen van de uitdagingen op het gebied van werkcultuur is dat deze hierdoor blijven bestaan. Er worden precies nul acties ondernomen om er iets aan te doen. Het systeem zit vast. Soms zal het voortkomen uit echte onwetendheid: oprecht denken dat er weinig uitdagingen zijn omdat niemand dit aankaart. Dit is natuurlijk het gevolg van het systeem dat door alle verschillende groepen (medewerkers, partners, bestuurders, HR) in stand wordt gehouden. Maar er zullen ook kantoren zijn waar er heus wel signalen naar voren zijn gekomen, maar er bewust voor wordt gekozen om deze geen prioriteit te geven.  Ook zijn er kantoren die vinden dat ze de uitdagingen met betrekking tot behoud van medewerkers en werkcultuur adequaat genoeg aanpakken. Sommige kantoren doet dit ook. Maar bij een ander deel is hier op de dagelijkse werkvloer nauwelijks iets van te merken. 

Natuurlijk zijn er ook kantoren die wél eerlijk zeggen dat de werkcultuur verre van ideaal is, dat ze er mee worstelen hoe dit aan te pakken en dat zij open staan voor hulp. Helaas zijn deze kantoren in de minderheid. Het is niet erg dat jouw kantoor niet perfect is, geen enkel kantoor is perfect. Maar open staan voor veranderingen en de waarheid onder ogen durven zien is wel de eerste noodzakelijke stap naar verbetering. 

Luister naar medewerkers

Hoe kom je dan achter de verbeterpunten binnen jullie kantoor? Sta in ieder geval open voor een kritisch geluid van je medewerkers en geef ze daar écht de ruimte voor. Laat een onafhankelijke partij eens een werkcultuuronderzoek doen zodat jullie vanaf dat punt een passend verandertraject kunnen aangaan. Geen survey, maar het gesprek aangaan zodat jullie zeker weten wat er speelt. Ga niet alleen intern aan de slag want er is binnen de advocatuur een grote kans dat medewerkers zich niet volledig uitspreken. Dan komt het eerlijke antwoord alsnog niet naar boven.  

Na het doen van zo’n onderzoek kun je als kantoor zijnde inderdaad vermelden dat jullie geen (of juist wel) uitdagingen hebt op het gebied van medewerkers. Dit eerlijke, onderbouwde antwoord zorgt dan in ieder geval niet voor opgetrokken wenkbrauwen bij je eigen medewerkers.