Een boek over tuinieren, dat is nou niet direct wat je van een jurist verwacht. Vertelt u eens, hoe is dit boek – met prachtige foto’s van Monique Shaw en Anne Tekstra – ontstaan?
“Door een groepje biologiestudenten waarmee ik via mijn werk in contact kwam, raakte ik geïnspireerd om met onze eigen tuin aan de slag te gaan. Over mijn ervaringen ben ik op Instagram verslag gaan doen – dat is de docent in mij. Vervolgens dacht ik: hoe kun je meer impact maken en kennis uitdragen? Daar is dit boek uit voortgekomen. Nu het boek er is ga ik er ook het land mee rond, en lezingen geven. Mensen zitten vol vragen, heel leuk om uitleg te geven.”
U had een tamelijk formele en klassieke tuin schrijft u, maar zes jaar geleden heeft u het roer omgegooid en bent biodivers gaan tuinieren. Hoe zou u uw tuin nu typeren?
“Onze tuin is echt een biodiverse tuin of anders gezegd, een duurzame tuin: met veel inheemse planten die het hele jaar voedsel bieden voor allerlei soorten vogels, vlinders, andere insecten en dieren, zoals padden, kikkers en egels. In de tuin hebben we veel eetbare planten geïntegreerd tussen de bloemen: allerlei soorten bessen, fruitboompjes op stam. Er is altijd wel iets te plukken en eten uit de tuin. Dus ook een eetbare tuin.”
Hortensia’s en tegels eruit, maak de tuin niet winterklaar maar creëer ‘rommelhoekjes’, koester paardenbloem en zelfs zevenblad. Wat leveren uw adviezen op?
“Dat er meer ruimte is voor de natuur. Ons land is heel erg versteend en de biodiversiteit is enorm afgenomen. Daar kunnen we met onze tuinen verandering in brengen door de juiste planten te kiezen en de natuur meer zijn gang te laten gaan. Elke boom en bloem telt! Laten we samen de handen ineenslaan en de natuur met onze tuinen een boost geven.”
Wat brengt het u om op deze manier te tuinieren?
“Als kind groeide ik op met veel natuur. Met lede ogen zie ik aan dat deze natuur aan het verdwijnen is. Dan kun je gaan zitten kniesoren óf in actie komen. Door met mijn eigen tuin het goede voorbeeld te geven, hoop ik anderen te inspireren. Bomen planten en zien hoe de natuur zich kan herstellen, biedt hoop voor de toekomst. Via mijn boek probeer ik op een laagdrempelige manier tips te geven, die iedereen kan gebruiken. Of je nu een kleine of een grote tuin of een balkon hebt.”
In de tuin van Mr. zijn alweer slakken gesignaleerd, en half opgegeten bloemen. Hopelijk wordt het niet zo erg als in het slakkenrampjaar 2024. Heeft u nog goede tips, of zijn slakken juist nuttig voor de biodiversiteit?
“Als je een bio-diverse tuin hebt, zullen slakken geen plaag worden. Vogels, egels en kikkers zijn dol op slakken(eitjes) en houden je tuin in evenwicht. Maar dan moet je deze dieren en reptielen wel naar je tuin lokken! In een versteende tuin, die helemaal is aangeharkt, hebben ze weinig te zoeken. Inheemse planten zijn bovendien beter bestand tegen ongedierte dan allerlei exotische planten.”
Wat raadt u drukbezette juristen aan die ook best wat meer natuur in hun (kantoor)tuin willen?
“Juist minder doen! Laat het gras groeien, laat bladeren liggen, maak rommelhoekjes in je tuin, koester de paardenbloem en de brandnetel en plaats klimplanten tegen je schutting. Vervolgens lekker genieten van de vogels die je tuin bezoeken. Ook ik ben drukbezet, maar vind veel ontspanning in de tuin door te genieten van juist de kleine dingen: zoemende hommels en bijen en een vogel die een nestje bouwt.”
Werken aan het vergroten van de biodiversiteit is ook in uw werk een belangrijke missie schrijft u. Hoe uit zich dat?
“Duurzaamheid zit in mijn portefeuille als bestuurder van de universiteit. Al jaren zet ik mij samen met geweldige collega’s en studenten in voor een duurzame campus. Wij werken aan de vergroening van onze campus, maar ook het verminderen van afval en energieverbruik. Vele oude gebouwen van de universiteit worden verduurzaamd en op het Leiden BioScience Park wordt heel veel (biodivers) groen toegevoegd. Parken worden aangelegd, waar iedereen kan vertoeven.”
De opbrengst van uw boek gaat naar een project in de Vrouwe Vennepolder aan de Kaag. Wat houdt dat project in?
“In dit project werkt de Universiteit Leiden samen met partners als gemeenten, de provincie, het waterschap en natuurorganisatie Land van Ons aan de ontwikkeling van natuurinclusieve landbouw. Door waterontginning daalt de bodem in de Kaag met rasse schreden. Om dit tegen te gaan, is een andere manier van landbouw nodig. Door het waterpeil te verhogen, kan verdroging worden tegengegaan. Dit betekent wel op een andere manier voedsel kweken en meer ruimte bieden voor de natuur. Andere soorten teelt (zelfs cranberries en rijst!) leveren mogelijk een goed alternatief op voor de boeren, met behoud van de biodiversiteit. In allerlei experimenten wordt onderzocht wat de beste alternatieven zijn. De kennis die hier wordt opgedaan, kan op vele andere plaatsen worden toegepast. Een prachtig project, waar iedereen de handen ineen slaat om de natuur weer ruimte te geven.
Als u het voor het zeggen had, dan…?
“Mijn vader zei altijd: ‘Als ik de baas van Nederland zou zijn, zou ik overal klimopzaad strooien.’ Hij had natuurlijk gelijk: Nederland moet groener. Ik zou er alles aan doen om te zorgen dat we allemaal meer bomen gaan planten.”
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
“Voor mij is dat ongetwijfeld professor Malcom Sparrow (Harvard Kennedy School). Hij laat zien dat we bij het toezicht ons niet blind moeten staren op juridische oplossingen, maar breder moeten kijken. Ook beïnvloeding van gedrag via creatieve instrumenten kan tot effectieve maatregelen leiden. Waar het om gaat is of er (meetbaar) verandering plaatsvindt. Dit vergt een multidisciplinaire aanpak, waar meerdere disciplines samenkomen.”
Welk boek las u het laatst?
“Ik heb net ’t Hooge Nest van Roxane van Iperen (opnieuw) gelezen. Fascinerend hoeveel wilskracht de mensen waarover het boek gaat hadden. Daar kunnen we nog veel van leren.”
Met welke beroemdheid zou u weleens een middag in zijn/haar tuin willen werken?
“Ik zou graag meelopen met Jamie Walton, een Insta-influencer die ecologie combineert met zelf voedsel kweken. Ook hij heeft net een boek geschreven: Nettles and Petals. Via Insta heb ik zoveel nieuwe (tuin)vrienden gemaakt. Van hen heb ik heel veel geleerd. Dat probeer ik weer op mijn manier te doen via mijn eigen Insta-account @annetjestuin. En het boek nu natuurlijk.”
