AP-boete voor Belastingdienst versterkt positie functionaris gegevensbescherming

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft wederom de Belastingdienst beboet, ditmaal voor het onrechtmatig gebruik van de Fraude Signalering Voorziening. Met de boete wordt ook meteen de positie van de functionaris gegevensbescherming binnen een organisatie versterkt.

Delen:

(foto: Depositphotos-vchalup2)

Vorig jaar berichtten we al over de harde conclusies uit het onderzoeksrapport van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) naar het gebruik van de Fraude Signalering Voorziening (FSV). De FSV is in feite een zwarte lijst met personen die (vermoedelijk) belasting- of toeslagenfraude hebben gepleegd. Na het onderzoeksrapport is daar nu dan ook het boetebesluit met een niet te misverstane boete van 3,7 miljoen  euro. Daarmee heeft de Belastingdienst opnieuw de hoogste boete ooit door de AP opgelegd gekregen. De Belastingdienst kreeg eerder een recordboete van de AP voor het onrechtmatig verwerken van de (dubbele) nationaliteit van toeslagaanvragers en het gebruik van het risico-classificatiemodel in het kader van de Toeslagenaffaire. Een zaak die mogelijk nog een staartje krijgt nu staatssecretaris Toeslagen Aukje de Vries 21 april jl. bekendmaakte dat het risico-classificatiemodel breder werd ingezet dan tot dusver bekend. Zij heeft daarvan ook melding gemaakt bij de AP.

Het boetebesluit FSV maakt twee dingen duidelijk: 1. met het niet tijdig betrekken van een functionaris gegevensbescherming (FG) bij de verwerking van persoonsgegevens riskeert een verwerkingsverantwoordelijke een hoge boete en 2. de boete had nog veel hoger kunnen uitvallen als de AP over dezelfde informatie beschikte als PWC dat ook de FSV onderzocht.

Eerst over de rol van de FG. De FG werd pas om advies gevraagd ruim een jaar nadat de verplichte data protection impact assessment was uitgevoerd ten aanzien van de FSV (schending art. 35 lid 2 jo. 38 lid 1 AVG) en er vragen vanuit de media kwamen over de FSV. De AP noemt dit ‘ernstig verwijtbaar nalatig’ en een en ander leidt uiteindelijk tot een boete van 450.000 euro voor het niet tijdig en behoorlijk betrekken van de FG. Daarmee geeft de AP niet alleen de Belastingdienst een flinke tik op de vingers, maar dwingt het ook andere verwerkingsverantwoordelijken tot actie: betrek je FG bij ‘alle aangelegenheden die verband houden met de bescherming van persoonsgegevens’ (art. 38 lid 1 AVG). Het boetebesluit helpt zo eigenlijk ook de rol van FG’s te versterken.

Een tweede interessant punt uit het boetebesluit is de rol van het behoorlijkheidsbeginsel (art. 5 onder a AVG). Vorig jaar werd de onrechtmatige en structurele verwerking van nationaliteit als discriminerend ‘en daarmee [tevens] onbehoorlijk’ bestempeld. De onbehoorlijkheid gold als boeteverzwarend feit en zorgde er uiteindelijk mede voor dat de opgelegde boete 500.000 euro hoger uitviel. Het boetebesluit inzake de FSV maakt ook melding van een ‘discriminatoire en daarmee onbehoorlijke manier van gegevensverwerking’ waarvoor geen ‘redelijke en objectieve rechtvaardiging’ bestond in relatie tot het ‘frauderisico dat werd geïndiceerd op persoonskenmerken zoals nationaliteit en uiterlijk voorkomen’. De AP verbindt daar echter geen gevolgen aan. Dit komt omdat deze conclusie niet is gestoeld op het eigen onderzoeksrapport van de AP (gepubliceerd oktober vorig jaar), maar is gebaseerd op de twee PWC-rapporten naar het gebruik van de FSV die zijn gepubliceerd in februari van dit jaar. De onbehoorlijkheid van de verwerking is daarmee dus wel opgemerkt, maar kon niet worden beboet. Als de AP had beschikt over dezelfde informatie als PWC en als de AP ook in het eigen onderzoek de behoorlijkheid van de verwerking had getoetst, dan was de boete wellicht nog veel hoger geweest. Laten we hopen dat deze twee boetes als effect hebben dat de Belastingdienst nu eindelijk echt orde op zaken stelt.

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven