Een ware advocaat moet goed kunnen pleiten. Zelfverzekerd staan, kin omhoog en met een krachtige, overtuigende stem spreken. Voor een goed pleidooi is er wel meer nodig dan dat alleen: goede argumenten en een structuur. In deze blog zet ik uiteen hoe je volgens Marcus Tullius Cicero een goed pleidooi houdt.
Marcus Tullius Cicero (spreek uit: Markoes Toellioes Kikero) was een Romeinse redenaar, politicus, advocaat en filosoof. Veel redevoeringen van Cicero – politieke oraties, uitgesproken in de senaat of voor het volk – zijn bewaard gebleven.
Het pleiten, zoals wij dat nu kennen, is te herleiden tot de vijfde eeuw voor Christus in Athene. Atheense burgers konden elkaar namelijk aanklagen en moesten zichzelf verdedigen voor een zogeheten rechtbank. Het was dus ook vanzelfsprekend dat je goed én overtuigend moest kunnen spreken.
Een scherp én overtuigend pleidooi trekt al meteen de aandacht. Cicero beschrijft dit als de de ‘captatio benevolentiae’, wat letterlijk betekent: ‘het grijpen naar de welwillendheid’. De feiten staan vast, maar hoe dan ook is het van belang dat de mensen aandachtig naar je luisteren. Dit kan je op verschillende manieren doen, zoals door de feiten te visualiseren, verhalenderwijs de feiten uit te leggen of humor te gebruiken. Cicero noemt dit laatste ook wel: ‘zout dat over de redevoering gestrooid moet worden’.
Het gaat niet enkel om overtuigingskracht, maar ook om argumenten, inhoud én kennis. Volgens Cicero was de ideale redenaar een homo universalis en moest hij ook over encyclopedische en praktische kennis bezitten.
Vijf onderdelen in een pleidooi
Cicero onderscheidt vijf onderdelen in een pleidooi. Als pleiter moet je eerst bedenken wat je wilt en gaat zeggen. Vervolgens moet je een structuur hebben van het pleidooi zelf. Er moet orde zijn in het pleidooi en alle onderdelen tezamen moeten een geheel vormen. Ten derde moet je het in de juiste taal kleden. Dit komt er op neer dat je afhankelijk van je publiek en de inhoud bepaalde woorden wél of niet gebruikt
Ten vierde vermeldt Cicero dat je het pleidooi uit je hoofd moet kennen. Het vijfde onderdeel kan mijns inzien een goed betoog maken of breken: de pleiter moet op ‘waardige en aansprekende wijze het pleidooi onder het voetlicht brengen’.
Hopelijk heb je nu iets meer inzicht in hoe je een goed pleidooi houdt. Ik sluit deze blog dan ook af met een toepasselijke gezegde van Cicero: argumenten moet men wegen, niet tellen.
