De tijd dat de bedrijfsjurist achter zijn bureau zat te wachten totdat er een contractje zijn kant uit werd geschoven, lijkt voorbij te zijn. Een beetje bedrijfsjurist moet tegenwoordig waarde toevoegen aan de business, anders wordt ‘ie al snel bestempeld tot overhead met alle gevolgen van dien.
Maar wat wordt daar nou eigenlijk mee bedoeld? Waarde toevoegen aan de business? Is daarvan al sprake als je de organisatie behoedt voor juridische missers of is daar een proactieve bijdrage aan de strategische doelstellingen voor nodig? Waarde is geen objectief begrip en dat maakt dat deze vraag niet altijd even makkelijk is te beantwoorden. Waarde kan voor de jurist een hele andere betekenis hebben dan voor de CEO. Het is daarom goed altijd met de interne klant af te stemmen wat zij hieronder verstaat zodat dit helder is.
Afgezien van het effectief oplossen van juridische problemen, vindt de interne klant het belangrijk dat de bedrijfsjurist de doelstellingen van de organisatie proactief ondersteunt. Om dat te kunnen doen moet je als jurist wel kennis hebben van de businessplannen. Dit lijkt een inkoppertje, maar bij verrassend veel bedrijven worden juristen nog steeds niet betrokken bij de totstandkoming van deze plannen en krijgen ze deze alleen te zien als ze daar nadrukkelijk om vragen. Pas als je weet waar de organisatie heen wilt, kan je de vertaalslag maken van bedrijfsdoelstellingen naar juridische behoefte en kan je concreet laten zien aan welke strategische doelen legal een bijdrage zal leveren.
So far, so good, maar hoe maak je deze vertaalslag nu in de praktijk? Laten we ACME Corporation als voorbeeld nemen. ACME streeft ernaar allerhande producten van uitstekende kwaliteit te leveren (missie). In 2020 wil ACME wereldwijd marktleider zijn (visie). Groei is dus een van de doelstellingen van ACME en zij wil dit onder andere bereiken door uitbreiding in nieuwe landen (strategie). Vertaald naar legal betekent dit dat ACME de komende jaren veel distributieovereenkomsten zal afsluiten. De bedrijfsjurist oude stijl bekijkt dit enkel vanuit juridisch oogpunt en zal ACME voorzien van een lijvige distributieovereenkomst waarin alle mogelijke aansprakelijkheden en risico’s voor ACME zijn uitgesloten. Dat hierdoor het onderhandelen van die contracten nogal wat tijd kost en dit een snelle groei in de weg staat, is niet zijn probleem. De bedrijfsjurist nieuwe stijl neemt echter de groeidoelstelling van ACME als uitgangspunt en zorgt voor korte, to the point, contracten waarin alleen de grootste risico’s worden afgedekt in overeenstemming met de risk appetite van de organisatie. Daarmee zorgt hij voor een aanzienlijke verkorting van de onderhandelingstijd en komen contracten sneller tot stand. Op deze manier draagt hij zichtbaar bij aan de groeidoelstelling van ACME.
Daarmee ben je er nog niet. Het toevoegen van waarde is een ding, belangrijker is om dit vervolgens ook te communiceren naar de organisatie. Vaak wordt vergeten om van tevoren KPI’s vast te stellen waardoor de waarde die wordt toegevoegd, niet wordt gemeten. Dit is een gemiste kans. Daar de perceptie op C-niveau over de toegevoegde waarde van legal nogal eens (in negatieve zin) afwijkt van die van de juristen zelf, zijn harde cijfers geen overbodige luxe. Zorg dus dat je van tevoren duidelijke KPI’s vaststelt en die SMART maakt. Meten is weten, ook op het gebied van toegevoegde juridische waarde.
Dus, de business-gedreven bedrijfsjurist een utopie? Absoluut niet, alleen zullen eerst wel wat bruggen moeten worden geslagen tussen legal en de organisatie. Niet in de laatste plaats zal legal nauwer betrokken moeten worden bij de totstandkoming van de businessplannen. Zolang dit niet gebeurt is het streven naar de heilige graal.
