Een nieuw jaar, een nieuw begin. Hoewel we eigenlijk deep down wel voelen dat we elk jaar weer kunnen kiezen voor het leven wat we willen leiden, komt het zelden verder dan een paar goede voornemens, die bovendien binnen no time meestal alweer naar de achtergrond zijn verdwenen. We weten vaak ook niet goed wat we willen, of we hebben een vaag beeld van geluk gebaseerd op irreële verwachtingen van ons leven. De existentiële vraag ‘Wat is nu eigenlijk ‘een goed leven’?‘ is de vraag die achter veel van onze voornemens schuilt.
Het antwoord op die vraag naar levenskunst is vooral persoonlijk bepaald, maar ook afhankelijk van de tijdsgeest.Door de geschiedenis heen isover de vraag ‘Wat is nu eigenlijk ‘een goed leven’?’ uitvoerig nagedacht door filosofen. Volgens sommigen is de vraag naar ‘het goede leven’ gelijk aan de vraag naar ‘het gelukkige leven’. Zo vond de hedonist Epicurus (341–271 v. Chr.) dat we zoveel mogelijk genot moesten nastreven in ons leven. Daartegenover stond de opvatting van Aristoteles (383-321 v. Chr.), die meende dat we ‘een gelukkig leven’ slechts konden bereiken door het doel te verwezenlijken waar we als mens voor gemaakt zijn. Een gelukkig mens was een gelukt mens, volgens Aristoteles. En een gelukt mens was vooral een deugdzaam mens.
In het Christendom begonnen ‘het goede leven’ en ‘het gelukkige leven’ uit elkaar te lopen. ‘Een gelukkig leven’ werd bijna verdacht en naar de achtergrond verbannen. De pastoor of de dominee vertelde ons hoe we ‘een goed leven’ moesten leiden. ‘Een goed leven’ betekende vooral trouw aan Gods geboden.
De Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804) ontwierp een plichtethiek die ‘het goede leven’ en ‘het gelukkige leven’ van elkaar scheidde: ‘een goed leven’ was niet hetzelfde als ‘een gelukkig leven’. ‘Een goed leven’ betekende vooral trouw aan morele principes, die we met ons verstand als waar en juist hadden erkend, ongeacht het feit of we daar zelf gelukkiger van werden. De basisregel van Kant luidde: ‘wat gij niet wilt dat U geschiedt, doet dat ook een ander niet’. Vergelijkbaar met de Tien Geboden uit het Christendom, maar op redelijke en universele waarden gebaseerd en niet op heiligverklaring van Gods Geboden.
Een tijdgenoot van Kant zag het anders. De Engelse grondlegger van het utilisme (de leer die benadrukt dat we naar de gevolgen van onze handelingen moeten kijken om te bepalen of het goede handelingen zijn), Jeremy Bentham (1748-1832), stelde dat we ernaar moeten streven zoveel mogelijk mensen zo gelukkig mogelijk te maken: ‘het grootst mogelijke geluk voor het grootst mogelijke aantal mensen’. ‘Het goede leven’ was ‘het gelukkige leven’.
Nu, in onze tijd, zijn we een beetje ‘lost’. We weten niet meer wat ‘een goed leven’ is. Onze vaste bakens zijn weg. Er zijn teveel ideologieën, het leven is complex, onzeker, razendsnel en we blijven hangen in gemeenplaatsen als ‘je passie zoeken’, een kreet die behoorlijk in mijn allergiezone zit. De filosoof Charles Taylor ziet ‘een goed leven’ als een identiteitsissue: onze identiteit is verbonden met ‘het goede leven’. Weten wie je bent, is eigenlijk hetzelfde als een oriëntatiepunt hebben van waaruit je beslissingen over het leven maakt. Zit wat in. Vandaar waarschijnlijk de in spirituele kringen vaak gebezigde slogan: ‘worden wie je bent’ als synoniem voor levenskunst. Preston Waters, een invloedrijke denker van de generatie Y, waagt zich ook aan een definitie van wat ‘een goed leven’ is. Hij omschrijft ‘een goed leven’ als ‘een ononderbroken reeks van steeds intensere gevoelens van voldoening’. Het heeft niets te maken met je materiële bezittingen, meent hij, maar alles met hoe je je voelt over je voorbije en komende verwezenlijkingen.
Wat kunnen we hieruit anno 2015 nu concluderen? ‘Een goed leven’ is een leven dat door onszelf gedefinieerd wordt als betekenisvol. Het allerbelangrijkste is dat je met volle teugen van het leven kan genieten en voor iedereen ligt dat in andere dingen. Voor de ene persoon is het gewoon een leuk leven hebben: een lekker glas wijn drinken met je beste vriend, veel leuke dingen doen, sporten; voor een ander is het meer dan alleen maar leuk, maar gaat het om een goed mens zijn: vrijwilligerswerk doen of op een andere manier iets voor een ander of de maatschappij betekenen.
De vraag die overblijft: kunnen we het lot een handje helpen, is er misschien een sleutel tot het goede leven? Of te wel: how to live the good life? Waters geeft een aantal tips. (bron: http://elitedaily.com/life/motivation/live-good-life/en Express.be). Mijns inziens open deuren, maar toch goed om weer even bij stil te staan. Hierbij de belangrijkste 10 tips op een rij:
- Handel nu
‘Right now is life. Don’t miss it’, aldus Waters. Het is een waarheid als een koe. Ik maak in mijn coachingsprakrijk teveel mensen mee die last hebben van wat door mij ‘het voorwaardelijk geluk syndroom’ wordt genoemd. Geluk als het ware uitstellen en pas in actie komen als aan bepaalde voorwaarden is voldaan. B.v. ‘Als ik hier 5 jaar werk, dan ga ik die reis naar x maken’. Maak die reis a.u.b. nu! - Weet wat je wilt
‘You will never get where you want to go if you don’t know what you want and don’t think you have what it takes to get it’, aldus Waters. Professionals die niet weten wat ze willen, worden al snel onderdeel van de agenda’s van anderen en dat is heel onbevredigend en funest voor je geluksgevoel. Bovendien verlies je heel veel kostbare energie als je niet goed weet wat je wilt. Echt proactief word je er ook niet van en binnen de gemiddelde juridische organisatie is dat nu juist een belangrijke skill. - Werk hard
Luiheid garandeert middelmatigheid en ontevredenheid. - Vertraag
Haast reduceert je nauwkeurigheid en je geluk. Met aandacht dingen doen geeft meer bevrediging en het is efficiënter. - Vergeet perfectie en focus op voldoening
Perfectie bestaat niet. Streef eerder naar dingen die je individuele verlangens bevredigen. - Help anderen
Iets voor een ander betekenen geeft voldoening. - Apprecieer de kleine dingen
De beste dingen des levens zijn gratis. Stel jezelf open om te kunnen genieten van de kleine, maar mooie dingen in het leven. - Gebruik je zintuigen
Kijk naar de mooiste dingen, proef het lekkerste eten en leer wat het betekent om mens te zijn. - Onderhoud relaties
Een leven dat je deelt met vrienden en familie is een gelukkig leven. - Blijf leren
De dag dat je stopt met leren is de dag waarop je sterft.
Wat is de moraal van dit verhaal? Levenskunst is maakbaar. De weg naar ‘een goed leven’ is de weg naar bewustzijn. Waarvan akte!
