Waar kom je terecht als je op een willekeurige plek ter wereld een kompas in je handen gedrukt krijgt en nauwkeurig het noorden volgt? Ik zou zeggen, denk hier vast over na terwijl je rustig verder leest en je intussen afvraagt waar dit in hemelsnaam heengaat…
We moeten tegenwoordig vooral ‘leidinggeven aan onszelf’, ook wel ‘zelfmanagement’ of ‘persoonlijk leiderschap’ genoemd. Managementgoeroes en trainers nemen deze holle termen maar wat graag in de mond en vullen er hun boeken en cursussen mee. Meestal haak ik meteen af bij het horen van dit soort blikkige kreten, maar het is natuurlijk de kunst om je niet te laten beperken door je eigen percepties en irritaties. Ook dat is zelfmanagement!
Over zelfmanagement kunnen we wel een paar bomen opzetten. Zelfmanagement wordt in de moderne werkmaatschappij als een van de belangrijkste competenties gezien. ‘Jezelf leiden’ in plaats van door een ander ‘geleid te worden’ past in deze tijd. We willen het allemaal zelf doen, onze eigen koers varen, op onze eigen manier werken en leven en daarvoor verantwoordelijkheid dragen. Ook op organisatieniveau rukken ‘de zelfsturende teams’ op en wordt de ouderwetse manager steeds vaker vervangen door een faciliterende coach, die niet meer komt vertellen wat je moet doen, maar vooral aan jou vraagt wat jij vindt dat je moet doen.
Leidinggeven aan jezelf, het is allemaal niet zo gemakkelijk en heeft meer voeten in de aarde dan zo op het eerste gezicht lijkt. Zelfmanagement gaat in de eerste plaats om leiding nemen in het verbeteren van jezelf. In de tweede plaats geldt dat, wie niet goed leiding aan zichzelf kan geven, ook anderen niet goed kan aansturen. Leiderschap begint dus altijd bij jezelf.
Waar te beginnen in dit drijfzand van voorspelbare gemeenplaatsen? Harvard-hoogleraar Bill George helpt ons uit de brand. Hij zegt dat je eerst je ‘True North’ moet zoeken. De naam ‘True North’ betekent letterlijk ‘het ware noorden’. Voor iedereen ligt ‘het ware noorden’ ergens anders. Het is een symbool voor ons eigen kompas. In werkelijkheid bestaat ‘het ware noorden’ namelijk niet en voor de achtergrond hiervan kom ik uit bij mijn vraag waarmee ik begon: Waar kom je terecht als je op een willekeurige plek ter wereld een kompas in je handen gedrukt krijgt en nauwkeurig het noorden volgt? Niet op de noordpool, althans die kans is klein. Dat komt omdat een eenvoudig kompas naar het magnetische noorden wijst en dat is een plek boven op de planeet dat over de eeuwen heen een nogal bewegelijk bestaan leidt. Met andere woorden, de richting van het noorden verandert voortdurend, omdat de magnetische polen verplaatsen. Er zijn zelfs plekken op aarde waar het kompas je in een cirkeltje laat rondreizen.
Te midden van alle veranderlijke grootheden is er een kompas waarin het ‘ware noorden’ wel constant is: je eigen hogere doel, dat waardoor jij geïnspireerd raakt, je diepste overtuigingen, waarden en principes. Deze geven richting aan je leven en helpen je om je koers te bepalen. Daarvoor moet je wel even door de zure appel heen bijten, zegt George. Je ‘True North’ ontdekken kost tijd, energie en aandacht. Je moet diep nadenken over je leven, niet even, maar langdurig. Door te onderzoeken wat je uiteindelijk hebt geleerd van cruciale, misschien pijnlijke episodes en door een paar lastige vragen te beantwoorden (waarover straks meer). Het zoeken naar je persoonlijke ‘waarom’ is volgens George geen hobby of iets ‘softs’. Het is het fundament onder je eigen leiderschap. Het geeft rust, focus en bestemming.
Ook organisaties hebben een ‘True North’, een hoger doel. Een doortimmerde visie, een goed idee van je positionering, allemaal broodnodig als kompas voor de organisatie. Maar hoe kun je keuzes maken, beslissingen nemen als je niet weet waarom en voor wie je het precies allemaal doet? En het is cruciaal dat personeel dit ook weet en in de praktijk brengt. Menig juridische organisatie kan nog winst behalen door na te denken over deze aspecten die verder gaan dan de gemeenplaats: ‘Wij hebben de klant op nummer 1 staan’. Waar wordt de klant echt blij van, wat is voor hem van waarde en op welke manier sluit dat aan bij onze waarden en diepe drijfveren om te doen wat we doen?
De inmiddels overleden managementgoeroe en bestsellerauteur Covey, bekend van The 7 Habits of Highly Effective People, propageerde het idee dat organisaties, gezinnen en individuen een missieverklaring op papier moeten zetten. Hij zei dat je je persoonlijke missie kunt bepalen door je voor te stellen dat je overleden bent. Wat zou je graag willen dat je familieleden, je vrienden, je collega’s en je kerkgenoten op je begrafenis over je zeggen? Daaruit kun je je levensbestemming afleiden. Zo’n missie kan ervoor zorgen dat je jouw doel steeds helder voor ogen houdt en dat je beslissingen in overeenstemming zijn met goede principes en persoonlijke waarden. Het is zoiets als een roeping’, meende Covey. Hij vergeleek het leven met een reis, waarbij je een moreel kompas nodig hebt om in alle situaties het ‘ware noorden’ te vinden. In de woonkamer van Covey hing een ‘gezinsmissie’ aan de muur, die hij twee keer per jaar herschreef. De opvattingen en het gedrag van de gezinsleden dienden met deze verklaring in overeenstemming te zijn. Bij alle plannen die men had, moest men zich eerst afvragen: ‘In hoeverre spoort dit met onze principes?’ De missie was de basis van waaruit Covey leiding gaf aan zijn gezin. Tijdens een officiële gezinsbijeenkomst gebruikte hij een schoolbord om de taken te verdelen.
Vragen om je ‘True North’ te ontdekken
- Waarom wil je eigenlijk ‘het ware noorden’ ontdekken? Waarom is dat belangrijk?
- Zet je persoonlijke levenslessen op een rijtje en onderzoek deze nader. Wat waren cruciale, belangrijke episodes in je leven? Wat heb je hiervan geleerd?
- Waar denken mensen aan bij het horen van jouw naam over 10 jaar, 20 of 50 jaar…?
- Als je voor het geld niet hoefde te werken, wat zou je dan gaan doen?
- Stel dat de persoon die je tien jaar geleden was, de persoon die je nu bent zou ontmoeten. Zou hij of zij dan onder de indruk zijn van hoe jij je hebt ontwikkeld? Waarom wel, waarom niet?
- Met welk woord wil je dat anderen jou typeren? Met welk woord doen ze dat nu?
Tips
- Reserveer de komende maand een aantal uren om na te denken over je ‘True North’ en zorg dat je niet gestoord of afgeleid wordt. Als je er niet echt voor gaat zitten, zal je niet tot de kern komen.
- Betrek je omgeving erbij. Vraag hen wat zij waarnemen: ‘Wat is voor mij echt belangrijk, volgens jou?’
- Hou bij elke activiteit (op je werk of privé) gedurende de periode van een maand bij in hoeverre dit aansluit bij jouw ‘True North’. Dit kun je aangeven door deze vraag te beantwoorden met een cijfer tussen de 0 en 10. Maak na afloop van deze periode de balans op en bepaal of je iets wilt veranderen.
- Bel eens een klant (intern of extern) waar je al een tijd niks meer van hebt gehoord en vraag hem of haar naar de ervaringen met jouw diensten. Dit biedt je de mogelijkheid om erachter te komen waar deze klant wel en niet waarde aan hecht en hoe dit kan aansluiten bij wat de organisatie belangrijk vindt.
Nu maar hopen dat je dat eigen kompas kunt vinden en niet verdwaalt. Maar als dat niet lukt, geen nood aan de man. Google en Apple zijn altijd wel ergens in de buurt om je weer on track te krijgen…
