Politici moeten in het publieke debat zo veel mogelijk vrijheid hebben om zich te uiten. Voor het goed functioneren van een democratische rechtsstaat is de vrijheid van meningsuiting immers essentieel. Uitingen van politici kunnen echter – gezien hun grote bereik – wel degelijk schade aanrichten. Geert Wilders werd dan ook voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraak veroordeeld voor groepsbelediging. De Hoge Raad vindt dat ook een politicus zich aan de grondbeginselen van de rechtsstaat moet houden. De uitspraken van Wilders werden dan ook aangemerkt als ‘onnodig grievend’.
De vergelijking van Baudet
Zo oordeelde ook de rechter in een recente uitspraak van de rechtbank Amsterdam over de tweets van Baudet. In het kort geding, aangespannen door verschillende Joodse organisaties, werd Baudet veroordeeld tot het verwijderen van zijn tweets. Ook mag hij in de toekomst in het debat over de coronamaatregelen geen vergelijking meer maken met de Holocaust. De rechtbank concludeerde dat een politicus ver mag gaan bij het uiten van kritiek op het coronabeleid, maar dat hier wel grenzen aan zijn verbonden. Zo mag een uiting niet verder gaan dan wat “publiek debat vereist en die voor andere onnodig grievend zijn en inbreuk maken op andermans rechten”. De vrijheid van meningsuiting van art. 10 EVRM werd in deze dan ook beperkt door de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van art. 8 EVRM.
In deze uitspraak stelt de rechter dat de vergelijking tussen ongevaccineerden in de coronatijd en Joden in de tweede wereldoorlog mank gaat. Daarnaast meent de rechter dat het aannemelijk is dat Baudet met zijn uitspraken antisemitisme aanwakkert. Baudet heeft de overtuiging dat zijn vergelijking met de uitsluiting van Joden tijdens de Holocaust op zijn plaats is. Twee meningen die tegenover elkaar staan. De vraag is of het wenselijk is dat een rechter hier een oordeel over heeft. “Een gerechtelijke ingreep in het publieke debat zal leiden tot een verarming van dat publieke debat”, aldus mr. Spong, de advocaat van Baudet. Aan de andere kant zal de extra publiciteit die deze rechtszaak krijgt, wellicht een van de redenen zijn dat een politicus soms over de grens gaat. De vraag is dan of een rechtszaak zijn doel niet voorbij schiet. Verschillende experts zeggen in ieder geval dat het vonnis sterk is onderbouwd. Zoals hier te lezen.
De grens over gegaan?
Baudet heeft aangegeven in hoger beroep te gaan. De vraag is of het vonnis daar stand zal houden. Duidelijk is dat er een grens zit aan de vrijheid van meningsuiting van politici. Maar zolang deze grens vaag is zullen er altijd politici zijn die deze opzoeken en er overheen gaan. De vraag is waar deze grens hoort te liggen en of deze grens überhaupt objectief te bepalen is.
