De mogelijkheden in Nederland om volledig digitaal te procederen verschillen per rechtbank en per rechtsgebied. In Gelderland was het bijvoorbeeld al mogelijk om in civiele jeugdrechtzaken en verplichte zorgzaken van een digitaal proces gebruik te maken. Vanaf 6 mei komen daar dus weer een aantal zaaktypen bij. In Gelderland gaat het om een proef.
Dat laatste geldt niet voor de uitbreidingen bij de andere rechtbanken per 22 april. Digitaal procederen wordt daar in de genoemde zaaktypen definitief uitgerold. Bovendien wordt het per 6 mei landelijk – dus bij alle rechtbanken – mogelijk om in kort gedingen handel en familie digitaal te procederen.
Digitalisering
De uitbreidingen die de Rechtspraak momenteel test en doorvoert passen in een langer traject waarin steeds meer wordt gedigitaliseerd. In In het civiel recht zijn de mogelijkheden tot digitaal procederen momenteel het grootst, gevolgd door het bestuursrecht. Binnen het strafrecht is traditioneel procederen nog veelal de norm.
Kiezen advocaten ervoor om digitaal te procederen in civielrechtelijke zaken, dan dienen zij in Mijn Rechtspraak hun stukken in en kunnen ze er ook een nieuwe zaak starten. Wanneer dat gebeurt, worden er geen papieren stukken meer verzonden. Het gehele dossier is dan online raadpleegbaar.
Doelstelling
In 2020 sprak de Raad voor de rechtspraak in het kader van het project Digitale Toegankelijkheid (DT) nog de ambitie uit om in 2024 alle geschatte 900.000 zaken op het gebied van civiel en bestuursrecht digitaal te voeren. Dat project volgde op het mislukte digitaliseringsproject Kwaliteit en Innovatie (KEI), dat in 2018 wegens te hoog oplopende kosten werd stopgezet.
Hoewel de doelstelling uit 2020 nog niet is gehaald, ligt de Rechtspraak wel op koers om in steeds meer zaaktypen gebruik te kunnen maken van een volledig digitaal dossier. In zaken waar digitaal procederen nog niet beschikbaar is, kan al wel gebruik worden gemaakt van Veilig Mailen om processtukken uit te wisselen.
Dat systeem kwam onlangs nog naar voren in een arrest van de Hoge Raad waarin een door een advocaat via Veilig Mailen ingediend beroepschrift door medewerkers van het gerechtshof niet kon worden geopend. Uit het arrest kan worden afgeleid dat het voor risico van de indiener komt of een ingezonden document wel kan worden geopend door de Rechtspraak.
