Het Groningse stadje Appingedam was een jaar geleden het decor van een huiveringwekkende gebeurtenis: de vierentwintigjarige Haarlemmer Jean R. zou de moeder van zijn zoon met een bijl op bloedige wijze om het leven hebben gebracht naar aanleiding van onenigheid over de voogdij. Vorige week eiste het Openbaar Ministerie een gevangenisstraf van tien jaar met tbs.
Stoornis
De gang van zaken rond de zitting leverde enige ophef op. Rechtbanktekenaar Heleen van den Broek zou een visuele impressie van de behandeling maken voor het Dagblad van het Noorden. Ze had in de zaal plaatsgenomen op een plek recht tegenover de verdachte en diens raadsvrouw Bénédicte Ficq (Ficq & Partners Advocaten). Die vond het, gelet op de psychische toestand van R., echter niet gepast om hem te tekenen. ”Hij is een heel kwetsbare verdachte. Als je meeweegt dat hij een stoornis heeft, vind ik dat zijn belangen groot zijn; dat ze zwaarder wegen dan het belang van de openbaarheid van de strafzaak”, doet DvhN verslag.
De rechtbank ging erover in beraad en kwam tot de beslissing om Van den Broek toe te staan om te tekenen, maar elders in de zaal te placeren. “Vanuit de hoek waarvan de tekenaar nu zit, denken wij dat er een te echte foto in de krant komt.” Ingevolge de persrichtlijn van de Raad voor de rechtspraak mogen verdachten niet gefotografeerd worden, maar wel getekend. Een tekening, zo is de ratio achter deze regel, zou een minder grote impact hebben op het privéleven. In dit geval meende de rechtbank echter dat de hoek waarop de tekenaar de verdachte zou afbeelden, een te fotorealistische prent zou opleveren, en dirigeerde haar naar een plek van waaruit ze geen directe blik op het gelaat had.
Verontwaardiging
Secretaris Paul Teixeira van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) reageert verontwaardigd: “Ik zie geen reden waarom voor deze zaak een uitzondering wordt gemaakt. De openbaarheid van een rechtszitting is verankerd in onze Grondwet.” Ook collega-rechtbanktekenaar Petra Urban kan er niet bij. “Dit lijkt selectief winkelen in de openbaarheid van de rechtspraak”, zegt Urban, die zelf vorig jaar te maken kreeg met een verbod van het hof Amsterdam om de raadsheren en AG in de zaak omtrent de moord op advocaat Derk Wiersum herkenbaar tekenen.
Heleen van den Broek wendde zich tot Instagram om haar frustratie van zich af te schrijven en tekenen. De kunstenares geeft aan zelf met psychoses te hebben geleden na de geboorte van haar dochter, en meent dat de tekening R. had kunnen helpen om zijn problemen onder ogen te komen. Eenmaal thuis tekende ze de verdachte met het aangezicht van Mickey Mouse – geflankeerd door Ficq – om te onderstrepen dat deze, kwetsbaar of niet, een gezicht heeft.
