Naast het al jaren veel gebruikte en veel geroemde Juridisch-Economisch Lexicon Nederlands-Engels, is het Lexicon nu ook in het Engels-Nederlands verschenen. De samensteller Aart van den End wijst erop dat zijn Lexicon Engels-Nederlands terminologie heeft uit de Nederlandse, Belgische en Europese rechtssystemen; dus wel ‘alle civil-law termen, maar geen uitputtende lijst uit het common-law rechtsgebied’.
We vroegen Marja Slager, docent Juridisch Engels voor de Radboud Universiteit en de Hogeschool van Amsterdam en docent Rechten aan de NHTV in Breda, in hoeverre zich vertaalproblemen voordoen als je van civil law naar common law vertaalt en omgekeerd.
‘Het is heel goed dat het Lexicon niet stilzwijgend aan die problemen voorbijgaat, zoals de meeste andere woordenboeken. De common-law rechtssystemen zitten echt heel anders in elkaar. Dat besef begint de laatste jaren meer en meer door te dringen. Tijdens mijn colleges, maar ook in cursussen die ik bij advocatenkantoren geef in het kader van de beroepsopleiding voor de advocatuur (PAO), hamer ik er voortdurend op dat je niet zomaar één-op-één Nederlandse juridische termen in het Engels kan vertalen. Wat je ziet is dat ‘onrechtmatige daad’ wordt vertaald met ‘tort’. Dan ga je volledig voorbij aan essentiële verschillen tussen een ‘onrechtmatige daad’ en een ‘tort’. Ook in het contractenrecht krijg je rare dingen als je een clausule uit een common-law contract, vertaald weliswaar, in een Nederlands contract zet. De copy-pastecultuur heeft ervoor gezorgd dat je contracten ziet in prachtig Engels waarop Nederlands recht van toepassing is. Niemand heeft erbij stilgestaan dat je zo common-law elementen binnenhaalt die in het Nederlandse recht niet eens bestaan. Niemand merkt dat als er geen problemen komen, maar als die zich wel voordoen, dan kunnen zulke fouten een heel vervelende rol spelen. Er is al eens een rechtszaak geweest over de betekenis van ‘rescind’, dat als vertaling was gekozen voor het Nederlandse ‘ontbinden’. In common law kan je niet ‘ontbinden’; ‘rescind’ lijkt wel wat op ons ‘vernietigen’, maar is zeker geen ‘ontbinden’. What’s in a word? Wel de rechtgevolgen zijn anders: wel of geen recht op schadevergoeding heeft de nodige consequenties.’
Marja gebruikt het Juridisch-Economisch Lexicon al sinds de allereerste versie uit 1995.
‘Ik weet uit eigen ervaring dat het compleet is en betrouwbaar. Ook studenten hebben al snel in de gaten dat ze er bijna alles in kunnen vinden. Dat scheelt tijd en daar zijn ze heel gevoelig voor, net als ik trouwens. Het is wel belangrijk studenten te helpen bij het leren zoeken. Een instrument als het Lexicon ga je goed gebruiken wanneer je inziet dat één op één niet altijd kan, en dat “ongeveer” nooit goed is! In het begin gebruiken ze Google en nemen het eerste woord dat ze krijgen. Maar ze leren snel en veel door gewoon samen met mij zoekacties in het Lexicon te doen en die te bespreken. Je ziet dan hun Engelse teksten met sprongen vooruitgaan. Ik leer ze ook nooit blind te varen op een instrument, dus ook niet op het Lexicon. En dat voor juridische zekerheid de Nederlandse term tussen haakjes achter de Engelse term soms de beste oplossing is.’
