De Duitse vennootschap Like Meat produceert veganistische vleesvervangers op basis van soja- of erwtenproteïne. De stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor Vlees, Vleeswaren, Gemaksvoeding en Pluimveevlees (VLEP) is een bedrijfstakpensioenfonds waarin werkgevers wettelijk verplicht zijn deel te nemen als zij onder de werkingssfeer vallen. In geval van VLEP zijn werkgevers verplicht deel te nemen in het pensioenfonds als de werkgever gemaksvoeding produceert. Dit volgt uit de werkingssfeerbepaling van het verplichtingstellingsbesluit van VLEP.
De vraag of een werkgever onder een verplicht gestelde pensioenfonds valt is voor werkgevers relevant, omdat wanneer achteraf blijkt dat de werkgever aangesloten had moeten zijn bij een pensioenfonds de werkgever het risico loopt dat hij met terugwerkende kracht alsnog de pensioenpremies met verhogingen moet betalen. In het geval van Like Meat zou dit betekenen dat zij met terugwerkende kracht per 1 januari 2018 verplicht is haar werknemers aan te melden en pensioenpremie af te dragen aan VLEP.
Huidig Nederlands taalgebruik
Like Meat meent niet onder de werkingssfeer van VLEP te vallen, omdat haar gehaktballen, frikandellen en hamburgers geen vlees bevatten. Zowel VLEP als het gerechtshof Den Haag denken hier anders over. Het hof overweegt dat uit de bewoordingen van het verplichtingstellingsbesluit niet blijkt dat onder ‘gemaksvoeding’ alleen producten worden verstaan die vlees bevatten (ECLI:NL:GHDHA:2023:1185). Het verplichtingstellingsbesluit stelt in zijn algemeenheid geen eisen aan de ingrediënten van de producten die in het verplichtingstellingsbesluit zijn aangeduid als gemaksvoeding.
Voor de vraag of een product moet worden aangemerkt als gehaktbal, frikandel of hamburger – en daarmee als gemaksvoeding – is naar het oordeel van het hof Den Haag van belang wat de gemiddelde burger hieronder naar huidig Nederlands taalgebruik verstaat. Daarbij neemt het hof in aanmerking dat in de afgelopen decennia de productie van vleesvervangende producten sterk is toegenomen en ontwikkeld. Producenten van vleesvervangende producten, zoals Like Meat, zoeken bij de ontwikkeling, de benaming en de presentatie van hun producten veelal aansluiting bij producten die van oudsher vlees bevatten, en proberen om hun producten daar zoveel mogelijk op te laten lijken. Een en ander heeft naar het oordeel van het hof Den Haag tot gevolg dat de gemiddelde burger onder gehaktballetjes, frikandellen en hamburgers tegenwoordig niet meer alleen de vleeshoudende producten verstaat, maar tevens de vegetarische/veganistische variant ervan. Dat bijvoorbeeld op een borrel wordt gezegd dat het gaat om ‘vegetarische gehaktballetjes’, maakt nog niet dat de gemiddelde burger/consument dit product geen gehaktballetje meer noemt. Al met al komt het hof Den Haag tot het oordeel dat ook de veganistische producten van Like Meat dienen te worden beschouwd als gemaksvoeding. Like Meat wordt daarmee verplicht om met terugwerkende kracht pensioenpremies te betalen.
In een andere zaak pakte het antwoord op de vraag of een pannenkoek moest worden gezien als ‘koek’ in het voordeel uit van de werkgever (ECLI:NL:GHDHA:2021:832). Volgens het hof Den Haag waren de grondstoffen van pannenkoeken (melk, bloem en ei) anders dan die van een ‘gewone’ koek (bloem, vet en suiker).
Commentaar
De lezing van werkingssferen van verplichtstellingsbesluiten luistert nauw en er wordt hier dan ook veel over geprocedeerd, zowel door werkgevers als door bedrijfstakpensioenfondsen. Aangezien een verplichte deelname in een pensioenfonds met terugwerkende kracht voor de werkgever grote financiële gevolgen kan hebben, doen werkgevers er verstandig aan goed onderzoek te doen of zij al dan niet onder een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds vallen.
