Prof. Jan Smits (53) werkt als hoogleraar Privaatrecht en is decaan van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid in Maastricht. Hij studeerde aan de Universiteit Leiden en studeerde in 1991 af in civiel recht.
Wat is de beste en wat de slechtste herinnering aan uw rechtenstudie?
In mijn tijd bestond de studie voornamelijk uit grote hoorcolleges. Tentamens waren in de Groenoordhal (die kende ik al omdat ik daar – ik had het liever geheim gehouden – als tiener had gekorfbald). Die hal was eigenlijk in gebruik als veemarkt; de ene dag was die het domein van koeien en schapen, de dag daarop deden studenten er tentamen. Je was als student verder redelijk anoniem. Ik heb dat toen niet als negatief ervaren: je wist niet beter. Kortom: Happy Days.
Wat was uw meest en wat uw minst favoriete vak?
Ik kreeg pas in het derde jaar van de studie meer gevoel voor het recht. Dat was toen ik voor de eerste keer zelf werkstukken moest schrijven in het beruchte vak ‘Practicum Burgerlijk recht.’ Dat was in 1988. Ik heb het privaatrecht daarna niet meer losgelaten en ben toen een beetje een juridische nerd geworden. Ik wilde alles lezen, en vooral niet de verplichte literatuur. Omdat er nog geen internet was, betekende dit lange dagen in de bibliotheek van het Gravensteen. Ik vond dat fantastisch en heb daar toen in een paar jaar voldaan aan de beroemde 10.000 uren-regel: om ergens echt goed in te worden, moet je er heel veel tijd in stoppen. In Leiden ligt de basis voor wat ik nu nog steeds doe als docent en onderzoeker.
Wie was voor u een inspiratiebron?
In Leiden liepen grote geleerden rond die gelukkig allemaal in het eerste jaar college gaven, zoals het hoort. De meeste indruk op mij maakten Hans Nieuwenhuis voor burgerlijk recht, Wouter Buikhuisen voor criminologie, Jeroen Chorus voor rechtsgeschiedenis en de beroemde politicoloog Hans Daalder voor het vak Staatkunde. Allemaal uitstekende docenten, zij het elk om een andere reden. Ik stond er toen niet bij stil, maar natuurlijk bizar dat er dertig jaar geleden in de hele studie geen vrouwelijke hoogleraar was te bekennen.
Wat zou u achteraf aan uw curriculum hebben veranderd?
Volgens mij is echte interactie tussen docent en student essentieel om het recht te leren. Dat doen ze in Leiden al jaren heel erg goed, maar in mijn studententijd ontbrak dat bijna volledig. Daarnaast was de studie toen erg positiefrechtelijk. Ik ben sterk voorstander van onderwijs waarin het eigen rechtsstelsel wordt gerelativeerd: het kan altijd anders. Juist door te weten welke alternatieve oplossingen bestaan, leer je je eigen recht kennen.
Wat zou u de huidige generatie studenten aan advies willen meegeven?
Blijf verwonderd!
Jan Smits was onlangs ook Mr. van de week. Lees hier het interview.
