Waarom kon Jan Smit zijn gezicht niet laten registeren als merk?
“Er loopt nog een beroep tegen de afwijzing van de merkregistratie, maar kort gezegd komt het erop neer dat een merk pas kan worden ingeschreven als het ‘voldoende onderscheidend’ is om aan de hand daarvan bepaalde waren en diensten aan te bieden. Het merkenbureau heeft geoordeeld dat de doorsnee consument op het eerste ‘gezicht’ (no pun intended) slechts de afbeelding van het gezicht van een (jonge) man ziet, maar niet per se dat van Jan Smit. Met andere woorden vinden zij zijn gelaat zoals ingeschreven niet onderscheidend genoeg; een ‘face in the crowd’ dus.”
Vindt u het oordeel van de EUIPO terecht, of had Jan Smits gezicht een merk moeten kunnen worden?
“Het merk is aangevraagd als Europees merk. Dit houdt in dat daarmee bescherming wordt verkregen, als het merk wordt ingeschreven, voor heel de EU. Echter, het houdt ook in dat aan de hand van het portret in de EU het publiek de link moet kunnen leggen naar de afkomst van de producten die daaronder worden aangeboden. Bij het inschrijven van een portretfoto van een gezicht als merk moet dan bijna automatisch wel sprake zijn van een ‘bekend’ gezicht. In Nederland zie ik dat nog wel slagen, maar in Europa en als Europees merk zorg je er inderdaad voor dat met het doen slagen van de inschrijving, de facto elk portret ook een onderscheidend karakter in zich heeft en als merk kan dienen. Naar mijn mening moet hier met enige terughoudendheid worden omgegaan. Ik ben het daarom niet direct oneens met het oordeel van het EUIPO maar we gaan zien of het board of appeal daar anders over denkt.”
Waarom zou iemand zijn gezicht als merk willen laten registreren?
“Een merk hebben is een krachtig middel om op te treden tegen partijen die met jouw merk, in dit geval dus het gezicht van Jan Smit, aan de haal gaan. Hoewel het portretrecht ook bescherming biedt en je op basis daarvan kan optreden tegen het gebruik voor bijvoorbeeld commercieel gewin, is het makkelijker optreden op basis van een merkrecht. Zowel in de bewijsvoering als ook bijvoorbeeld omdat je dan volledige proceskosten kan vorderen als iemand inbreuk maakt op jouw merk.”
Biedt het portretrecht voor beroemdheden onvoldoende bescherming?
“Een merk geeft betere economische bescherming voor beroemdheden. Daarom wordt deze rechtszaak door Jan Smit gevoerd. De toekomst zal uitwijzen of het portretrecht goed genoeg is om ons te wapenen tegen AI en deepfake-inbreuken.”
Een gezicht als merk ondergaat gedurende de jaren ook verandering. Houdt het merkenrecht hiermee rekening?
“Nee, het merk is het merk zoals dat is ingeschreven. Veranderingen in de gelaatstrekken die ervoor zorgen dat je eigenlijk niet meer lijkt op het merk zoals ingeschreven worden daarin niet automatisch meegenomen. Dit houdt in dat als je voor je ‘nieuwe’ oude gezicht bescherming op basis van een merkregistratie wil, je opnieuw een merk moet registreren.”
Wie is het wel gelukt een merk van zijn of haar gezicht te laten registreren?
“Volgens Chat GPT hebben Usain Bolt, Cristiano Ronaldo, David Beckham, Kylie Jenner en Lady Gaga dat gedaan. Ik heb niet gecheckt of dat daadwerkelijk is gelukt.”
Als u het voor het zeggen had…
“Het is lastig om hier wat van te vinden. Het gaat er vooral om dat mensen niet zonder toestemming het gezicht van anderen succesvol economisch kunnen uitbaten. Met het portretrecht kom je een heel eind maar de schade kan veel groter zijn. Zeker als er misbruik wordt gemaakt met ‘deep fake’ opnames. Dit is een punt van aandacht voor de wetgever. De immateriële schade die wordt veroorzaakt met dit soort inbreuken is enorm.”
Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“De mensen met wie ik samenwerk. Het onderdeel zijn van een goed team met slimme en doortastende advocaten is een grote bron voor excellence en plezier in je werk.”
Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?
“Dat ik vele hobby’s heb zoals muziek, koken, auto’s, boten – terwijl iedereen denkt dat ik alleen maar aan het werk ben.”
Wat staat er op uw bucketlist?
“Mijn list is door alles wat ik heb meegemaakt en ondernomen non-existent geworden. Ik moet echt nadenken over wat ik nog zou willen. Als kantoor zijn we intensief betrokken bij de rechtszaken die worden gevoerd over zelfbeschikkingsrecht bij levenseinde. Op mijn list staat dus dat we dat recht weer terugkrijgen, vooral voor het geval de list is afgewerkt.”
Welke jurist verdient volgens u een compliment?
“Mijn partners van Blenheim verdienen een compliment voor de inspirerende en prettige wijze van beroepsbeoefening. Iedere werkdag is daardoor van grotere waarde dan wanneer je alleen of met mensen moet werken, die je het succes niet gunnen.”
Welk boek heeft u het laatst gelezen?
“Zwanenbroeders van mijn goede vriend René van Rijckevorsel heb ik laatst herlezen. In april 2025 komt zijn nieuwe boek Geheime dienst uit. Ik zie er nu al naar uit! Heel leuk om boeken te lezen van schrijvers die je goed kent.”
Voor welke beroemdheid zou u een zaak willen beginnen omdat hij/zij een merk zou moeten zijn?
“Bij ons staat de deur voor alle bekende Nederlanders ook daarvoor open. Afgezien van hun zakelijke besognes kunnen we ook adviseren over hun gezicht als merk. Het zou geweldig zijn als we voor Marcel van Roosmalen aan het werk kunnen. Zijn humor staat op zijn voorhoofd gedrukt.”
