Geld lenen kost geld, aldus de verplichte tekst onder kredietreclames. Meestal is dat waar. Ook als de variabele rente zoals nu negatief is. Dat had te maken met de renteopslagen die banken (oorspronkelijk vooral ter compensatie van het debiteurenrisico, maar (tegenwoordig ook) als een liquiditeitsopslag) hanteerden. Heb je bijvoorbeeld een EURIBOR-financiering afgesloten en betaal je een EURIBOR-rente vermeerderd met een opslag van (bijvoorbeeld) 0,7%, dan betaal je pas een negatieve rente als de EURBOR-rente onder het opslagpercentage komt. Oftewel: in dat geval moet de bank jou betalen. Verrassend genoeg vinden banken dat niet zo’n goed idee. En proberen ze er onderuit te komen. Dat vindt de kredietnemer weer niet leuk. En dus moet de rechter eraan te pas komen.
Op 31 maart jl. heeft de Geschillencommissie van het Klachteninstituut financiële dienstverlening (Kifid) in zo’n zaak uitspraak gedaan. Het ging daar om een door Staalbankiers verstrekt ‘roll-over’ krediet. De lening daar was opgenomen in Zwitserse franken. In de kredietovereenkomst was overeengekomen dat een rentetarief moest worden betaald aan het CHF LIBOR tarief, vermeerderd met een opslag van 0,7%. Er was geen ondergrens afgesproken en de overeenkomst voorzag niet in een scenario met negatieve rente. Anders dan bij de EURIBOR rentes (op 29 april -0,343% voor 1 maand), is het CHF LIBOR-tarief zo sterk gedaald (op 29 april -0,77080% voor 1 maand) dat zelfs vermeerderd met de 0,7%-opslag, een negatief renteniveau was ontstaan. Achmea (als rechtsopvolger van Staalbankiers) besloot toen eenzijdig dat het rentetarief vast te stellen op 0,0%.
De geldnemer vond dat uiteraard niet kunnen en vorderde betaling van negatieve rente. De Klachtencommissie oordeelde dat de kredietovereenkomst naar zijn aard speculatief is voor beide partijen, zowel voor het valutarisico als voor het renterisico. De bepalingen van de overeenkomst boden geen mogelijkheid eenzijdig het rentetarief te wijzigen en de aard van de overeenkomst verzet zich ertegen dat de bank dit risico eenzijdig beperkt door het rentetarief op 0,0% te bepalen. Achmea wordt dan ook veroordeeld (met terugwerkende kracht) de negatieve rente te vergoeden.
Is er nou reden om jaloers te zijn op deze kredietnemers? Bepaald niet: die negatieve rentevergoeding is maar een hele kleine pleister op de wond. Omdat zij in Zwitserse franken leenden zullen zij hun lening moeten terugbetalen in die inmiddels veel duurdere valuta. Dat betekent waarschijnlijk aanzienlijk meer verlies dan het voordeel dat ze hebben van de negatieve rente.
