Het WK in Rusland
De uitstekende prestaties van het Belgische nationale voetbalteam tijdens het WK van de afgelopen zomer in Rusland zullen u niet ontgaan zijn. Het enthousiasme rond ‘The Red Devils’ gaf de Belgen weer eens het gevoel dat België echt bestaat en dat ze ook samen iets kunnen delen. Waar Vlamingen voorheen de ‘Rode Duivels’ aanmoedigden, moedigden de Franstaligen ‘Les Diables Rouges’ aan, alsof het om twee verschillende teams zou gaan. Het gebruik van de Engelstalige aanduiding ‘The Red Devils’ overbrugde de verschillen tussen Nederlandstalige en Franstalige voetbalsupporters.
Probleem van België als meertalig land
In werkelijkheid is België al lang geen samenhangend geheel meer. Door het gebruik van zowel het Frans als het Nederlands in de Belgische staatsstructuur fungeert de Belgische democratie niet of zéér gebrekkig, waardoor beslissingen moeizaam tot stand komen en beleid op lange termijn ontbreekt. Men is er zich in België van bewust dat hier dringend iets aan gedaan moet worden, getuige de titels van een aantal recente publicaties ‘Superstaat, wat België moet doen om geen failed staat te zijn’ door Bart van Craeyenest e.a. en ‘Belgium een utopie voor onze tijd’ van de cultuurfilosoof Philippe Van Parijs. Zo meent Van Parijs, dat België niet zal barsten, omdat de gevolgen daarvan in de door hem besproken scenario’s niet aantrekkelijk zijn, maar dat er dringend wel iets moet gebeuren. Hij pleit voor het gebruik in België van de Engelse taal als lingua franca, naast het gebruik van de drie landstalen. Indien ik van deze ontwikkelingen kennis neem, denk ik aan de, wat mij betreft, volstrekt achterhaalde regelgeving over het gebruik Engelstalige woorden in procedures voor de Belgische rechter.
Het gebruik van Engelse woorden in processtukken voor de Belgische rechter
In internationale verhoudingen zullen alle of vrijwel alle stukken (contracten, brieven, e-mails enzovoort) tussen partijen vaak in het Engels zijn gesteld. Dienen die Engelstalige stukken dan in de procestaal (Nederlands, Frans of in Eupen zelfs Duits) te worden vertaald? De vertaalkosten zullen de procedure in een aantal gevallen te kostbaar maken. Deze materie wordt geregeld in de ‘Wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken’. België kent drie officiële landstalen: Frans, Nederlands en Duits, en vier officiële taalgebieden: het Franse taalgebied, het Nederlandse taalgebied, het Duitse taalgebied en het tweetalige Brusselse taalgebied. Dat betekent dat de procestaal voor een rechtbank in het Duitse taalgebied (bijvoorbeeld Rechtbank Eupen) Duits is, in het Franse taalgebied Frans, in Vlaanderen Nederlands en in Brussel, hetzij Frans, hetzij Nederlands.
Gebruik van de benaming ‘The Red Devils’ zonder vertaling daarvan in een dagvaarding of conclusie betekent nietigheid van deze stukken
Ik wil u niet vermoeien met de uitermate ingewikkelde regelgeving over de procestaal voor de rechtbanken in Brussel. Is de procestaal met inachtneming van de toepasselijke regels gekozen, bijvoorbeeld het Nederlands, dan is het gebruik van enig woord of uitdrukking in een andere taal dan het Nederlands in proceshandelingen (bijvoorbeeld de dagvaarding of de conclusie) zonder begeleidende vertaling in het processtuk zelf, niet toegelaten en leidt zelfs tot nietigheid ervan. Zo zou gebruik van de uitdrukking ‘The Red Devils’ in een dagvaarding of conclusie tot nietigheid van deze stukken leiden, tenzij deze benaming voor het Belgische nationale elftal inmiddels in respectievelijk het Franse, Nederlandse of Duitse woordenboek zou zijn opgenomen. Zo was de Latijnse uitdrukking ‘quod non’, die ook Belgische advocaten graag gebruiken toelaatbaar, omdat deze in het betrokken woordenboek van de procestaal te vinden was. De ‘overtuigingsstukken’ (‘producties’ in Nederland) hoeven alleen te worden vertaald op verzoek van de wederpartij of van de rechter.
Wijziging procestaalwetgeving?
Door het oprukkende gebruik van het Engels als lingua franca wordt deze vertaalplicht steeds meer als een onnodige last ervaren. Ook zijn Engelse uitdrukkingen niet altijd of moeilijk vertaalbaar. Het lijkt erop dat de Belgische wetgever nu gekozen heeft voor een praktische oplossing. Zij voert een relatieve nietigheid in, in die zin dat een partij die zich op nietigheid beroept, daarvoor een belang dient aan te tonen.
Invoering van een Engelstalige rechtbank in Brussel voor België
Ook België is van plan een Engelstalige rechtbank in te voeren. Dat is zeer wenselijk in de internationale omgeving die Brussel als hoofdstad is. Het Engels (30%) is in Brussel de tweede taal na het Frans en voor het Nederlands (23%). Er gaan zelfs stemmen op om het Engels als vierde landstaal in te voeren, omdat inmiddels wel duidelijk is dat België als democratie niet efficiënt kan functioneren zonder het gebruik van een gemeenschappelijke taal. De keuze voor het Engels, die door steeds meer jongeren wordt beheerst, is daarbij een goede keuze. Het mag daarbij gaan om ‘Europees’ Engels. Tenslotte vindt het Engels haar oorsprong bij de Angelen en de Saxen op het Europese continent. Belgische advocaten zullen niet langer opgezadeld worden met een naar mijn mening nodeloze vertaling in de procestaal van Engelse woorden, uitdrukkingen, contractsbepalingen in dagvaardingen en conclusies.
Marinus Vromans is Sirius Legal in Mechelen-Brussel-Antwerpen en lid voor België van de Dutch Business Lawyers Abroad.
