Het is geen geheim dat de advocaten-generaal bij het Hof van Justitie EU (‘Hof’) wel houden van een goede verwijzing naar Star Wars (bijv. punt 89, C‑40/17), passend is het daarom dat er op Star Wars dag (4 mei), een paar interessante arresten zijn gewezen door het Hof op het gebied van het gegevensbeschermingsrecht, over onder meer het inzagerecht (C‑487/21) en het schadebegrip in het gegevensbeschermingsrecht. Ik bespreek kort deze laatste uitspraak.
In de zaak Österreichische Post AG (C‑300/21) ging het om het schadebegrip van art. 82, lid 1 Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), waarin is opgenomen dat eenieder die schade heeft geleden ten gevolge van een inbreuk op de AVG, het recht heeft om van de verwerkingsverantwoordelijke (of verwerker) schadevergoeding te ontvangen voor de geleden schade. Op 4 mei jl. was daar dan eindelijk het eerste arrest van het Hof over de uitleg van deze bepaling die tot wel negen aanhangige zaken had geleid in relatief korte tijd.
In een kleine dertig overwegingen maakt het Hof het volgende duidelijk. Uit zowel de bewoordingen als de context van de bepaling, blijkt dat de enkele inbreuk op de AVG onvoldoende is voor de toekenning van schadevergoeding ex art. 82 AVG. Er moet naast de inbreuk ook schade door deze inbreuk zijn ontstaan bij de betrokkene (r.o. 32 t/m 42). Geen schadevergoeding zonder schade dus.
De volgende vraag die het Hof heeft beantwoord is de vraag of er in het nationale recht drempels aan de mate van ernst van de schade mogen worden opgeworpen. Het antwoord van het Hof daarop is dat een dergelijke regeling in strijd is met art. 82 AVG, gelet op het doel en de context van deze bepaling en de algemene doelstellingen van de AVG (r.o.44-49). Immers, het begrip ‘schade’ dient, aldus het Hof, EU autonoom te worden uitgelegd. Schade is vergoedbare schade, hoe klein deze ook is.
Deze constatering ontslaat de betrokkene er echter niet van om deze schade wel weer aan te tonen (r.o. 50). Deze uitleg van het Hof is met name relevant in het kader van de zogenoemde strooischade waar de individuele schade beperkt is, maar (zeer) groot kan zijn wanneer alle slachtoffers bij elkaar worden opgeteld. Kortom, een niet onbelangrijke uitkomst voor de collectieve acties in het schadevergoedingsrecht.
Als laatste oordeelt het Hof dat de bepaling van de omvang van de schadevergoeding echter wel aan de lidstaten overgelaten dient te worden, nu de AVG hiervoor zelf niets regelt. Met dien verstande dat het nationale recht daarbij wel de beginselen van gelijkwaardigheid en doeltreffendheid in acht moeten nemen (r.o. 54). Het Hof geeft hiervoor een enkele handreiking: het nationale schadevergoedingsrecht kan als ‘volledig en doeltreffend’ worden beschouwd indien het het mogelijk maakt de daadwerkelijk geleden schade als gevolg van de een inbreuk op de AVG volledig te compenseren zonder dat een dergelijke volledige compensatie de oplegging van punitieve schadevergoeding vereist.
Kortom, het is niet vereist dat een nationale regeling met betrekking tot de omvang van de schade eveneens een punitief karakter draagt. Een nationale regeling mag beperkt blijven tot volledige compensatie van de geleden schade. Desalniettemin lijkt het Hof daarmee voldoende ruimte te laten voor resterende vragen over of de compenserende functie van de bepaling de enige functie is van het schadevergoedingsrecht in art. 82 AVG en of dit dan ook betekent dat het artikel in de weg staat aan een nationale regeling die wél de mogelijkheid biedt om een punitieve schadevergoeding toe te wijzen in aanvulling op volledige compensatie.
Zo blijft er nog genoeg ruimte over voor de beantwoording van de prejudiciële vragen in de overige acht aanhangige zaken over dit onderwerp. Tot die tijd… May The Fourth Be With You.
