Mr. van de week is Joop Janssen. Hij is voorzitter van de Commissie van Aanbestedingsexperts die vanaf vandaag gaat bemiddelen en adviseren bij klachten over aanbestedingsprocedures van de overheid. De benoeming geldt voor een periode van twee jaar. De Commissie is ingesteld in het kader van de Aanbestedingswet 2012 die vandaag in werking treedt. De Commissie zal bij de klachtbehandeling kunnen terugvallen op zo’n 60 experts met specifieke aanbestedings- en inkoopervaring. Janssen is partner bij Stibbe.
Door de nieuwe wet zouden ondernemers eerlijkere kansen moeten krijgen bij aanbestedingen van overheidsopdrachten. Er gaat dus nu veel mis en oneerlijk?
Al langer blijkt dat bij aanbestedingsprocedures klachten ontstaan over hoe overheden als aanbesteder of marktpartijen als inschrijver zich in die procedures gedragen. Daarbij moet je denken aan overheden die bijvoorbeeld niet voldoen aan hun (wettelijke) plicht tot aanbesteden, die (disproportionele) eisen stellen waar met name het MKB niet aan kan voldoen, die geen (duidelijke) inlichtingen verstrekken of die geen (steekhoudende) motivering geven voor beslissingen in het aanbestedingsproces. Aanbestedende diensten kunnen zich er bijvoorbeeld over beklagen dat inschrijvers verstrekte inlichtingen maar niet willen begrijpen of zich willen onttrekken aan hun ingediende bod als blijkt dat het veel lager is dan het bod van concurrenten.
Naast een bemiddel- en adviesorgaan is de Commissie ook een soort ‘klachtenpanel’ voor ondernemers. Kunt u uitleggen wat uw rol precies inhoudt?
In de Aanbestedingswet 2012 is aangekondigd dat de minister het initiatief zal nemen om in samenwerking met aanbestedende diensten en ondernemers te komen tot een uniforme klachtenregeling die kan bijdragen aan een snelle en zorgvuldige afhandeling van klachten bij aanbestedingsprocedures. Verwacht wordt dat toepassing van deze regeling tot gevolg zal hebben dat klachten die in onderling overleg opgelost kunnen worden niet nodeloos aan de rechter worden voorgelegd. Misverstanden, onbedoelde fouten en ten onrechte gestelde eisen in de aanbesteding kunnen worden hersteld zonder dat zaken escaleren. Ondernemers voelen zich door een goede klachtafhandeling gehoord en hun klacht wordt behandeld zonder dat ze een kort gedingprocedure bij de rechter aanhangig hoeven te maken. Vanwege de hoge kosten en de vrees de commerciële relatie met de aanbesteder te beschadigen, is de drempel voor een kortgeding veelal hoog. Ook als een klacht niet leidt tot correctie kan een snelle en laagdrempelige klachtafhandeling nuttig zijn. Zowel aanbestedende diensten als ondernemers kunnen daarvan leren en deze kennis bij toekomstige aanbestedingen in praktijk brengen. Zo kan het werk van de Commissie bijdragen aan leereffecten en verdere professionalisering van aanbestedende diensten en ondernemers.
Is dit allemaal wel te combineren met uw partnerschap?
Ik doe dit werk niet alleen. Samen met vice-voorzitter Chris Jansen (hoogleraar privaatrecht aan de Vrije Universiteit en privaatrechtelijk bouwrecht aan de Universiteit van Tilburg) en de ruim 60 experts wordt gestreefd naar een efficiënte behandeling van klachten. Ik verdeel mijn aandacht tussen mijn werkzaamheden als partner bij Stibbe in de vastgoed- en aanbestedingsadviespraktijk en die van voorzitter van de Commissie. Ik ben blij dat ik mijn partners ervan heb kunnen overtuigen dat dit werk maatschappelijk relevant is en steun vanuit mijn professie verdient. Uiteraard treed ik in aanbestedingszaken zelf niet meer op als procesadvocaat.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
De advisering eind vorige eeuw in het eerste Nederlandse, grootschalige, privaat gefinancierde infrastructuurproject: de HSL-Infraprovider. We hebben in dat aanbestedings- en contracteringsproces pioniersarbeid verricht en de UK standaards een Nederlandse toepassing kunnen geven die voor zowel de Staat als de (deels buitenlandse) financiers acceptabel was. Inmiddels bestaat er standaard DBFMO contractdocumentatie.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Tijdens mijn studietijd Herman Schoordijk die mij vertrouwd maakte met normatieve oordeelsvorming. Daarna Jan Leijten die niet alleen een geestig literator is maar ook duidelijk maakte dat niet ‘Gesetz ist Gesetz’, maar de aanvaarding van een misdadig waardesysteem de oorzaak vormde van het falen van Duitse rechters tijdens WOII. En dan Carl Smith die zei: “Ieder oordeel over geldend recht is altijd normatief, ook bij de onderwerpen waarover de meeste juristen niet met elkaar van mening verschillen.”
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Artikel 120 Grondwet: de rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en verdragen. Een van de pijlers van onze democratie: een oordeel over wetgeving hoort aan regering en parlement te zijn voorbehouden.
Welk wetsartikel het slechtst?
Artikel 63a Wet Personenvervoer 2000: de uitzondering op de aanbestedingsverplichting voor de gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam of Utrecht: zij mogen een concessie voor openbaar vervoer verlenen zonder dat er een aanbesteding voor is gehouden.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Rechtspraak.nl, Curia
Welk boek las u het laatst?
Eentje die ik al een tijdje had liggen: De haas met de amberkleurige ogen van Edmund de Waal. Fascinerend.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Niet dat ik de man daar (opnieuw) mee zou kunnen of willen belasten maar als icoon: Nelson Mandela. Om van hem te leren hoe onder barre omstandigheden uit te groeien tot een volledig en beter mens.
