Mr. van de week is Maaike Stouten. Zij promoveerde afgelopen vrijdag op haar proefschrift ‘De witwasmeldplicht. Omvang en handhaving van de Wwft-meldplicht voor juridische en fiscale dienstverleners’. Volgens Stouten is het huidige interne toezicht op de witwasmeldplicht van de advocatuur een wassen neus en is een vorm van extern toezicht absoluut noodzakelijk.
De Advocatenorde vindt juist dat externe ogen leiden tot aantasting van het verschoningsrecht en dus onbespreekbaar. U vindt deze stellingname onjuist?
Ja. De jurisprudentie van het Europese Hof van de Rechten van de Mens staat er mijns inziens niet aan in de weg dat indien er een maatschappelijke noodzaak aanwezig is een vorm van extern toezicht kan worden toegestaan, mits er voldoende waarborgen zijn tegen misbruik en het toezicht proportioneel is. Goed toezicht is ook een waarborg voor het toekennen van privileges als het verschoningsrecht en een derdengeldenrekening. Waar het echter om gaat is dat we het hier hebben over het toezicht op de advocaat zelf en niet over het toezicht op diens cliënten.
Met extern toezicht op de advocatuur moet natuurlijk wel bijzonder behoedzaam worden omgesprongen gezien het recht op vertrouwelijke communicatie met je advocaat. Ook moet de toezichthouder een van de advocaat afgeleide geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht hebben.
Uit het jaarverslag van het Bureau Financieel Toezicht blijkt dat advocaten tot op heden achterblijven met het melden van verdachte transacties. Kan het niet zo zijn dat zij gewoon niet veel meer te melden hebben?
Dat is het bekende kip-en-ei verhaal: is er niets te melden, of is het toezicht gewoon niet goed genoeg, zodat de te melden gevallen niet bekend worden?
In mijn proefschrift heb ik het Wwft-toezicht op (onder meer) advocaten onderzocht. Naar mijn mening is er op dit gebied sprake van een schijn van toezicht. De aangewezen toezichthouder Bureau Financieel Toezicht heeft onvoldoende bevoegdheden en het interne Wwft-toezicht door de Orde en de plaatselijke dekens schiet te kort.
Het consultatie-wetsvoorstel waarin verscherpt toezicht wordt voorgesteld (instelling van een onafhankelijk toezichtcollege), gaat volgens u niet ver genoeg. Waarom niet en wat is uw voorstel?
In de eerste plaats is de bevoegdheidsafbakening tussen het voorgestelde college van toezicht en de dekens onduidelijk. Het voorstel roept daarmee een competentiestrijd op. Het vergt nog verdere doordenking hoe dit kan worden voorkomen.
In de tweede plaats kan de onafhankelijkheid van het toekomstige college nog beter worden gewaarborgd en dient het college voldoende bevoegdheden te krijgen om het hele toezichtdossier in te zien. Zonder een dergelijke bevoegdheid kan geen proportionele sanctieoplegging plaatsvinden en geen eindverantwoordelijkheid worden gedragen voor de Wwft-handhaving.
Tot slot is de afgeleide geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht van de toezichthouders slechts in de toelichting opgenomen en nog onvoldoende gewaarborgd. Ik beveel aan dit in de wet op te nemen, en ook in de wet op te nemen in welke gevallen de toezichthouders hun afgeleide geheimhoudingsplicht mogen doorbreken. Wanneer een toezichthouder (college of bijvoorbeeld een deken) aangifte jegens een cliënt zou willen doen, beveel ik een verschoningsrechtkamer aan die inhoudelijk kan toetsen of de afgeleide geheimhoudingsplicht in een voorkomend geval doorbroken mag worden.
Wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Om vanuit nieuwsgierigheid en onbevangenheid nieuw licht te laten schijnen op een juridisch probleem
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Goede trouw 3:11 BW
Welk wetsartikel het slechtst?
Nou, dat moet iets uit de Wwft zijn, laat ik zeggen artikel 1 lid 2 Wwft, omdat de huidige uitleg ervan niet strookt met de overwegingen bij de Witwasrichtlijn. In mijn boek heb ik daar het een en ander over geschreven.
Wat is het hoogtepunt uit uw juridische carrière?
Hora est…
Maar ook toen ik de geprinte versie van mijn proefschrift zag. Al het werk van jaren wordt dan ineens gematerialiseerd. Over de uitvoering van het boek ben ik meer dan tevreden. Inhoudelijk hoop ik dat mijn boek bijdraagt aan een genuanceerde discussie over het toezicht op geheimhouders; in dat opzicht moet het hoogtepunt nog komen.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Overheid.nl; rechtspraak.nl; recht.nl
Welk boek las u het laatst?
Alles over de liefde. Anatomie van een onbeheersbare emotie, van Lisa Appignanesi.
Een prachtig en wijs levensboek, waarin ik af en toe stukjes lees.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
? Geen idee. Met naaste familie en goede vrienden.
