Mr. van de week is Marry de Gaay Fortman. Zij trad 1 januari toe tot de raad van toezicht van MVO Nederland, de nationale kennis- en netwerkorganisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Gaay Fortman is sinds 1988 advocaat bij Houthoff Buruma. Daarnaast is zij voorzitter van VNO-NCW Metropoolregio Amsterdam, lid van de Amsterdam Economic Board en commissaris bij onder meer VGZ en GVB.
U had het nog niet druk genoeg?
Ik ben graag breed maatschappelijk bezig. Dat geeft me energie en voldoening naast mijn werk als advocaat. Vanuit mijn praktijk ben ik al vele jaren bezig met duurzaamheid, zoals duurzame gebieds- en energieontwikkeling, maar ook het stimuleren van elektrisch vervoer. Dit doe ik ook vanuit mijn commissariaat bij zorgverzekeraar VGZ en de duurzaamheidscommissie van VNO-NCW.
Voor mij is mvo echter breder dan dat. Bij alle bedrijfsactiviteiten moet men over 30 jaar kunnen terugblikken op verantwoord beleid. MVO Nederland had mij al eerder voor de RvT gevraagd, maar toen was ik nog met teveel andere dingen bezig. Inmiddels zijn een paar van die nevenfuncties (Stedelijk Museum en Commissie Integriteit Publieke Omroep) beëindigd omdat mijn termijn afliep en ontstond er ruimte voor MVO Nederland.
Wat gaat u precies doen bij MVO Nederland?
Ik houd daar niet alleen toezicht op het reilen en zeilen van de organisatie zelf, maar help ook bij het verwezenlijken van de ambitie van MVO Nederland, mede door het inzetten van mijn eigen netwerk.
Die ambitie is om het Nederlandse bedrijfsleven wereldwijd op de kaart te zetten als een inspirerend voorbeeld van mvo en duurzaamheid. Sinds haar oprichting in 2004 is MVO Nederland uitgegroeid tot het startpunt voor alle ondernemers die hun bedrijfsvoering willen verduurzamen. Inmiddels hebben meer dan 2.000 bedrijven en organisaties, uit alle sectoren, zich als partner bij MVO Nederland aangesloten en zijn zij in speciale netwerken aan elkaar verbonden. Belangrijke thema’s zijn circulaire economie, internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen en mens & werk.
Hoe presteert de advocatuur op het gebied van MVO?
Ik ken daar geen cijfers van, maar zie in mijn omgeving toenemende aandacht voor mvo, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame huisvesting en paperless office, maar ook inkoop door onze cateraar bij lokale leveranciers. Hoopgevend daarbij is dat veel jonge mensen mvo als vanzelfsprekend zien. Er blijft natuurlijk nog wel veel te doen.
Als u het voor het zeggen had dan…?
Zou ik meer evenwicht in de wereld willen tussen alle continenten. Nu is de rijkdom niet goed verdeeld. Er zijn helaas nog steeds teveel mensen die honger lijden of zelfs sterven door gebrek aan voedsel en schoon drinkwater. Ik ga vaak naar Afrika als lid van de International Board van AMREF Flying Doctors. Er is daar veel potentie, maar ook veel armoede. Daar zou ik wat aan doen. Daarnaast gaat de economische ontwikkeling in landen als India en China gepaard met enorme vervuiling. Dat zou ik meer in goede banen leiden, zonder dat de economische groei onnodig wordt geremd. Overigens begrijp ik wel dat die landen een zeker recht hebben om zich economisch te ontwikkelen (de industriële revolutie begon ook niet met veel aandacht voor het milieu). Daarom probeer ik ook als commissaris bij ICCO bij te dragen aan beter en duurzamer ontwikkelen in ontwikkelingslanden.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Dat is helaas een maatschappelijk zeer beladen kwestie. Twee jaar geleden werd ik benaderd om als advocaat op te treden namens het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV) en Vestia in de oplossing van de derivatenproblematiek met de banken. Dat was heel spannend en het was erop of eronder. Door goede samenwerking tussen ons en beide opdrachtgevers is een grotere crisis voor de sector voorkomen. Ik opereer graag op het snijvlak van publiek en privaat in maatschappelijk en politiek gevoelige kwesties tussen overheid en ondernemingen.
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Het “rechtengevoel” heb ik in het bijzonder van mijn vader Bas meegekregen. Al op jonge leeftijd inspireerde hij mij, hoewel hij hoogleraar en politicus was en ik advocaat. Maar ook bij hem zie je de inzet van het recht (in zijn geval mensenrechten) om de positie van mensen en groepen te verbeteren. Hoewel ik zelf niet politiek actief ben, noemen mijn collega-advocaten mij wel vaak een politiek dier. Vandaar mijn voorliefde om politieke en maatschappelijke kwesties helpen op te lossen.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Artikel 2.4 lid 1 Awb: “Het bestuursorgaan vervult zijn taak zonder vooringenomenheid.” Het mooie is dat dit artikel direct gebaseerd is op artikel 1 Grondwet: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld.” Onpartijdigheid is daarmee een belangrijke grondslag, ook voor het optreden van de overheid. Dus zonder aanziens des persoons.
Welk wetsartikel het slechtst?
Het toetsingsverbod in artikel 120 Grondwet verbiedt de rechter om wetten te toetsen aan de Grondwet. Een voorbeeld van een onlogische beperking van de beoordeling van de rechtmatigheid en wetmatigheid van regelgeving. Als toetsing aan hogere (maar vergelijkbare) verdragsbepalingen mogelijk is, waarom dan niet ook toetsing aan de Grondwet?
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Legal Intelligence, waarmee eenvoudig juridische informatie wordt opgezocht. Ik weet nog goed uit mijn periode als managing partner, in 2005, hoe moeilijk het voor Legal Intelligence was om voet aan de grond te krijgen bij de juridische uitgeverijen om hun bronnen digitaal te ontsluiten. Nu kan geen advocaat meer zonder.
Welk boek las u het laatst?
Ruby Wax “Sane new world”, in het Nederlands “Tem je geest”. Een geweldig en ook ontroerend boek over mindfulness. Herkenbaar en het scherpt de geest, vooral waar ze beschrijft dat onze hersenen ons willen doen geloven dat de wereld stil staat, terwijl dit de reden is waarom de wereld er zo slecht aan toe is. Het is juist nodig de geest van de mensen te veranderen als je de wereld wilt veranderen. Bovendien wijst het iedereen, en ook mij, erop in je drukke leven stil te staan om te bepalen of je nog steeds bezig bent met de dingen die je wilt doen. Het is heel belangrijk om bewust te leven.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Al sinds mijn middelbare school luister ik, net als mijn vier zusjes, naar de muziek van Joan Armatrading. Zij weet als geen ander met heel poëtische teksten en mooie muziek de belangrijkste momenten en gevoelens te verwoorden. Zij was één van de eerste zwarte vrouwelijke popartiesten en heeft veel weerstand moeten overwinnen. Het lijkt me heerlijk dat zij haar vele mooie liederen in onze cel ten gehore brengt. Ze moet dan natuurlijk wel haar gitaar meenemen.
