Mr. van de week is mr. dr. Herman van Harten. Afgelopen vrijdag promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op zijn proefschrift Autonomie van de nationale rechter in het Europees recht: een verkenning van de praktijk aan de hand van de Nederlandse Europeesrechtelijke rechtspraak over de vestigingsvrijheid en het vrijedienstenverkeer. Van Harten is momenteel als universitair docent verbonden aan het Europa Instituut van de Universiteit Utrecht. In oktober 2009 won hij de Gouden Stoofpeer Europees recht. Specialisten verkozen hem tot de beste jonge jurist op dit gebied.
Dat zien wij natuurlijk graag: een Gouden Stoofpeer die promoveert. Waar gaat uw promotie – kort gezegd – over?
Over de eigen, specifieke rol van een rechter die met EU recht te maken krijgt. Aan de hand van Nederlandse uitspraken over de Europese vestigingsvrijheid en het vrije dienstenverkeer breng ik kenmerken van nationale rechterlijke autonomie in het Europees recht in kaart en plaats deze tegen de achtergrond van het stelsel van Europese rechtspleging. In tegenstelling tot veel Europeesrechtelijk onderzoek richt ik me niet op het Europees recht bij het Hof van Justitie, maar op het Europees recht in de praktijk van de Nederlandse rechter.
Wij dachten dat het Europees recht zo langzamerhand belangrijker aan het worden was dan het Nederlands recht, maar dat valt nogal mee als we het persbericht over uw dissertatie lezen?
Europees recht is gewoon ‘law of the land’ en wordt als zodanig ook geaccepteerd in de Nederlandse rechtspleging. Bij de effectuering van Europees recht komt de Nederlandse rechter een veelal onvoorzien grote rol toe als beslisser over de feiten en het bewijs, over de noodzakelijkheid van een oordeel omtrent de Europese dimensie bij de beslechting van een geschil, het al dan niet prejudicieel verwijzen naar het Hof van Justitie en in voorkomend geval het geven van de einduitspraak na prejudiciële verwijzing. Daarbij bezit de Nederlandse rechter steeds de nodige manoeuvreerruimte.
Voelde het stoofpeerschap nog als een extra stimulans bij het afronden van uw proefschrift?
Ja en nee. Zelfs voor een stoofpeer is de afronding van een proefschrift een monsterklus met ‘dagen van gras en dagen van stro’.
Wat gaat u doen na dit voorlopige hoogtepunt in uw carrière?
Eerst vakantievieren, dan zien we wel weer verder.
Wie was bij het schrijven van uw proefschrift uw bron van inspiratie?
Een proefschrift is uiteindelijk een gesprek met eerdere auteurs. Velen die op mijn terrein hebben geschreven vormden een bron van inspiratie. Dat begint al bij de annotatie van Samkalden bij het baanbrekende arrest Van Gend & Loos in SEW 1963, maar bijvoorbeeld ook A.M. Donner, ‘Uitlegging en toepassing’ uit 1972. Donner legt daarin prachtig en tijdloos de dynamiek tussen nationale rechters en het Hof van Justitie bloot.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Geen. In variatie op Van Schilfgaarde: ik hou meer van het recht als werkzaamheid van de rede, dat in het oordeel gestalte krijgt in confrontatie met feiten, dan van de wet.
Welk wetsartikel het slechtst?
Om er toch maar één te noemen: Artikel 57 VWEU over het vrije dienstenverkeer in de EU. Volgens deze verdragsbepaling moeten als diensten worden beschouwd: ‘dienstverrichtingen welke gewoonlijk tegen vergoeding geschieden, voorzover de bepalingen, betreffende het vrije verkeer van goederen, kapitaal en personen op deze dienstverrichtingen niet van toepassing zijn.’ De hierin gesuggereerde formele rangorde tussen de Europese vrijheden van de interne markt wordt zelden door de Europese rechters gevolgd en geeft een onterecht beeld van de rechtswerkelijkheid.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
www.rechtspraak.nl, www.curia.eu, www.publiekrechtenpolitiek.nl.
Welk boek las u het laatst?
Op aanraden las ik De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween van Jonas Jonasson. Zo wil ik ook 100 worden. Een hilarische vertelling met ingenieus vervlochten verhaalllijnen waarbij en passant de hoofdfiguur in de wereldgeschiedenis van de 20ste eeuw wordt geplaatst. Ook ik kan het boek iedereen aanraden.
Weet u een goede Mr. van de Week? Mail ons: office@mr-magazine.nl
