Mr. van de week is Rick Verschoof. Hij is per 1 februari benoemd tot bijzonder hoogleraar rechtspraak aan de Universiteit Utrecht voor een periode van vijf jaar. Hij zal zich zowel met onderwijs als met onderzoek bezighouden. Verschoof is senior rechter in de sector civiel bij de Rechtbank Utrecht.
Steeds meer rechtbanken stellen leerstoelen rechtspraak in. Is dit een modegril of mankeert er iets aan het curriculum van de rechtenfaculteiten?
Er zijn meer van deze leerstoelen bij verschillende rechtenfaculteiten. Dat is geen toeval. In de rechterlijke organisatie (ook wel Rechtspraak met een hoofdletter R genoemd) is de gedachte dat het werk van de rechter vrij ver afstaat van wat de student in de studie tegenkomt. Ook in de keuzevakkensfeer ontbraken tot voor kort bij de meeste rechtenfaculteiten vakken die gaan over het rechterlijk werk. Meer kennis krijgen van en belangstelling wekken voor het rechterlijk werk, is een aanvulling op het curriculum.
Er is in toenemende mate frustratie over de politieke bemoeienis met de rechterlijke macht. Gaat u zich als hoogleraar hier ook over uitspreken?
Dat zou best kunnen. De ivoren toren is weg. Het is nu een glazen huis. Dat is terecht, want de rechtspraak heeft veel gewicht in onze samenleving. Maar het werken in een ‘mediacratie’ is wel lastig. De brandstof van de media is aandacht en die krijg je niet met nuances en ingewikkeldheid. En daar bestaat het rechterlijk werk nu net wel uit. Als vanouds verwacht de Rechtspraak terughoudendheid van politici als zaken nog ‘onder de rechter zijn’. Daarna mag het minder terughoudend. Het scoren met oneliners vind ik echter zelden sterk, meestal ongenuanceerd en vaak onnodig beschadigend, ook al trekt dat nog zoveel media-aandacht. De Rechtspraak zelf heeft haar communicatie onvoldoende georganiseerd, waardoor het ten onrechte oorverdovend stil kan blijven als spreken goud zou zijn.
Aan de ene kant wordt fors bezuinigd op de justitiebegroting (kostendekkende griffierechten, rechtersopleiding) maar aan de andere kant vliegt het geld er weer net zo hard uit (minimumstraffen, herziening ten nadele). De logica lijkt te ontbreken. Hoe denkt u hierover?
Sommige maatregelen kosten geld. Andere besparen. Per saldo wordt er bezuinigd. De inhoudelijke samenhang van de maatregelen laat sterk te wensen over. Maar die is er zelden of nooit bij bezuinigingen. Ook de inhoudelijke kracht van argumenten ontbreekt vaak. Allemaal nog verklaarbaar vanuit de noodzaak tot bezuinigen. Maar er zijn grenzen. En met de maatregel van de verhoging van de griffierechten zijn die overschreden. Als je de overheidsrechter nagenoeg onbereikbaar maakt, is dat niet minder dan morrelen aan onze rechtstaat. En allerlei vormen van buitengerechtelijke geschillenbeslechting maken dat niet anders: overheidsrechtspraak is niet te privatiseren zonder de rechtstaat aan te tasten.
Twee van uw oud ambtgenoten zullen binnenkort als verdachte van meineed moeten opdraven. Volgens velen een aantasting van het imago van de rechterlijke macht. Voelt u zich ook aangesproken?
Als u bedoelt of dit op ons allemaal negatief afstraalt: ja. Als u bedoelt of ikzelf anders op mijn rechterstoel zit van dag tot dag: nee.
Wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Ik heb geen lichtend voorbeeld. Geïnspireerd raak ik door degenen die ik opleid. Mensen die onder jouw begeleiding het rechterlijk werk leren en daarin verder groeien – niet alleen technisch, maar ook als mens – is het mooiste wat er is.
Ik noem nog een tweede bron, niet een ‘wie’, maar een ‘wat’: de tevredenheid van beide partijen als zij hun rechtszaak hebben kunnen regelen en ik het gevoel heb daaraan doorslaggevend te hebben bijgedragen.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Het gaat erom wat je met zo’n artikel doet in een concrete zaak. Deze vraag is voor mij onbeantwoordbaar.
Welk wetsartikel het slechtst?
Zie mijn vorige antwoord.
Wat is het hoogtepunt uit uw juridische carrière?
In chronologie: mijn promotie, mijn benoeming tot rechter, mijn benoeming tot president, mijn benoeming tot bijzonder hoogleraar.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
De uitspraken op Rechtspraak.nl.
Welk boek las u het laatst?
Een boek voor de cursus ‘De coachende rechter’. De titel lijkt een contradictie in te houden.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand. Wie wil er nou in de gevangenis?
