Mr. van de dag is Pauline Memelink (universitair docent bij de afd. Burgerlijk recht, Leiden). Zij promoveert morgen aan de Rijksuniversiteit Leiden. De titel van haar proefschrift is: ‘De verkeersopvatting’.
Wat is het onderwerp van uw proefschrift?
De verkeersopvatting.
Wat is daarvan de relevantie voor het recht?
In het vermogensrecht wordt in een veertiental artikelen verwezen naar ‘de verkeersopvatting’. Rechters hanteren de verkeersopvatting bovendien ook wel zonder wettelijke verwijzing. Wat de verkeersopvatting precies is en waar of hoe wij de inhoud daarvan kunnen achterhalen is niet erg duidelijk. Ik schets een theoretisch kader voor het begrip en onderzocht de aard, kenmerken en functies van de verkeersopvatting in het algemeen. Verder bracht ik haar verhouding tot andere rechtsbegrippen in kaart. Deze theorie biedt handvatten aan de praktijk om de inhoud van de verkeersopvatting te achterhalen en beslissingen te motiveren.
Tot welke aanbevelingen komt u?
Mijn belangrijkste aanbeveling is om de verkeersopvatting te beschouwen als een verwijzing naar ongeschreven recht. Bovendien gaat het volgens mij niet om gedragsnormen, maar om meer juridisch-technische opvattingen over behoren; opvatting over de aard en omvang van zaken, de verhouding tussen personen en goederen en opvattingen omtrent risicoverdeling.
Is het in lijn met/een breuk t.o.v. de bestaande leer/jurisprudentie?
Ik ben niet de eerste of enige die betoogt dat de verkeersopvatting verwijst naar ongeschreven recht. Die gedachte is in Nederland echter bepaald nog geen ‘heersende leer’ en roept vragen en zelfs weerstand op. Dat komt volgens mij doordat het begrip verkeersopvatting lijkt te verwijzen naar iets dat feitelijk bestaat en evident is. Dat blijkt niet zo te zijn, de verkeersopvatting zoals wij haar hanteren, speelt vooral een rol in twijfelgevallen.
Waarom is uw idee beter?
Het onderkennen van het rechtskarakter van de verkeersopvatting is van groot belang voor de rechtseenheid, rechtszekerheid en rechtsontwikkeling.
Wat is de leukste stelling in uw proefschrift?
De stelling die de meeste reacties oproept is: ‘Het beste recept voor burgerlijkheid is het krijgen van kinderen.’ De grappigste stelling vind ik zelf: ‘Wetenschappers lezen elkaars boeken, advocaten lezen elkaars post.’
Wie was bij het schrijven van uw proefschrift uw bron van inspiratie?
Onmisbaar als klankbord en kritisch bevrager was mijn promotor: Henk Snijders.
Inspiratie putte ik uit werken van: Scholten, Vranken, Wiarda, Nieuwenhuis, Teubner, Röthel en de monografie van Rogmans over verkeersopvattingen (A-20), evenals de proefschriften van Sieburgh, Wichers, Reurich en Smith.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Artikel 1 van onze Grondwet. Niets aan veranderen en in ere houden!
Welk wetsartikel het slechtst?
Ik ben niet erg gecharmeerd van art. 3:40 BW, een artikel waar ik echt op moet studeren en over moet lezen voordat ik het goed kan uitleggen aan studenten.
Wat is het hoogtepunt uit uw juridische carrière?
Dat zal ongetwijfeld 5 februari worden; de verdediging van mijn proefschrift in het Academiegebouw van Leiden.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
www.rechtspraak.nl.
Welk boek las u het laatst?
Ik lees altijd meerdere boeken tegelijk. Laatstelijk uitgelezen: ‘De mooiste bijbelverhalen’ (voor de algemene ontwikkeling) en ‘The uncommon reader’ van Alan Bennett (voor het plezier). Momenteel lees ik ‘Zorro’ van Isabel Allende en ‘Aldus sprak de Boeddha’, teksten uit de Pali-canon.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Wat mij betreft met iemand van wie ik het minste last zou hebben en het meest zou kunnen leren. De historische boeddha lijkt mij de aangewezen persoon.
Weet u een goede Mr. van de Dag? Mail ons: redactie@mr-magazine.nl
