Europa heeft verschillende sancties opgelegd vanwege de oorlog in Oekraïne. Hierdoor kunnen de aan Rusland gelieerde banken geen internationale betalingen meer verrichten via het betalingssysteem Swift. Verschillende banken zijn hierdoor al in de problemen geraakt. Zo werd de in Nederland gevestigde Amsterdam Trade Bank (ATB) failliet verklaard nadat het op de Britse en Amerikaanse sanctielijst was geplaatst. Ook Sberbank Europe, een in Wenen gevestigde dochterbank van de Russische staatsbank, heeft betalingsproblemen door de sancties. Sberbank – met maar liefst 800.000 klanten en 13,6 miljard euro aan bezittingen – werd afgesloten van het betalingssysteem Swift. Klanten probeerden massaal hun geld van de bank op te nemen naar aanleiding van de sancties. De kaspositie van Sberbank is hierdoor enorm verslechterd. De verwachting is dan ook dat de bank niet aan haar betalingsverplichtingen kan voldoen en hoogstwaarschijnlijk zal omvallen.
In Nederland komt het niet vaak voor dat een bank omvalt. De laatste keer dat een bank failliet ging was in 2009, met de DSB bank. Normaliter valt een bank dan ook om omdat het geld op is. In het geval van de ATB en Sberbank juist omdat de bank geen operationele middelen heeft om het betaalverkeer in stand te houden. Maar wat gebeurt er dan met het geld van de rekeninghouders bij de bank?
Indien een bank niet in staat is aan haar verplichtingen te voldoen wordt het spaargeld grotendeels vergoed door het depositogarantiestelsel. Spaargeld of geld op de betaalrekening bij elke bank die in Nederland actief is wordt beschermd door het depositogarantiestelsel. De Nederlandsche Bank (DNB) compenseert het geld dat cliënten aan de bank hebben toevertrouwd. De 23.000 rekeninghouders bij ATB krijgen hun spaargeld dus vergoed. Voor 2016 verhaalde de DNB het geld bij de banken die deelnamen in het stelsel pas nadat een bank failliet was verklaard. Tijdens de kredietcrisis van 2008 bleek dit niet goed te werken. Banken verkeerden in deze tijd al in economisch mindere staat en hadden moeite om aan de betaling te voldoen. Het duurde soms maanden voordat spaarders hun geld terug kregen. Na 2016 bestond het depositogarantiestelsel uit een fonds waarin banken een periodieke bijdragen doen. Indien een bank failliet gaat wordt het geld uit dit fonds gebruikt om spaarders uit te betalen. Zo kunnen de spaarders van ATB al binnen een paar dagen hun geld krijgen. Het maximale bedrag dat door de DNB wordt uitgekeerd per persoon, per bank is 100.000 euro. Sommige banken hebben meerdere merknamen. Zo vallen SNS Bank, Regiobank en ASN Bank onder dezelfde bankvergunning. Het maximale bedrag van 100.000 euro geldt dan voor alle rekeningen.
Verandering op EU-niveau
Elke EU-lidstaat heeft een eigen depositogarantiestelsel in lijn met de EU Richtlijn inzake depositogarantiestelsels. Ondanks dat de garantiestelsels verder naar elkaar zijn toegegroeid is er nog veel fragmentatie in de fondsen. De verwachting is dan ook dat de EU komt met een fonds voor alle Europese banken om meer zekerheid en stabiliteit te creëren. Analisten verwachten dat er meer banken gaan omvallen door de Europese sancties. De huidige fondsen zullen dan ook aangevuld moeten worden. Dit kan hoge kosten opleveren voor de deelnemende banken. Kortom, de gevolgen van de oorlog in Oekraïne zijn ook in de bankenwereld te merken. Mocht je geld hebben staan op een bank en dit bedrag is onder de 100.000 euro dan valt dit gelukkig hoogstwaarschijnlijk onder het depositogarantiestelsel. Mocht je het niet zeker weten kan je dit altijd hier controleren.
