Na het schrijven van een proefschrift, wat meestal een traject is van een aantal jaar, kun je promoveren. Het mondeling verdedigen van het proefschrift gebeurt op het laatst en wordt over het algemeen als een ceremoniële gebeurtenis beschouwd. Het goedkeuren van het proefschrift is namelijk al eerder gedaan, door een promotiecommissie. Dat ligt ook voor de hand, omdat het uiteindelijk gaat om de kwaliteit van het verrichte onderzoek. De mondelinge verdediging is een momentopname die later bij de beoordeling van het boek door anderen geen enkele rol speelt. Het weigeren van een doctoraat na de mondelinge verdediging gebeurt dan ook nooit. Emeritus hoogleraar Jan Vranken, die jarenlang verbonden is geweest aan Tilburg University zegt dan ook in zijn artikel dat gepubliceerd is op Universonline.nl: “Nooit – ik herhaal: nooit – heb ik meegemaakt dat gesproken is in termen van erop of eronder, doctorsbul uitreiken of niet.” Jan Vranken geeft verder aan dat het weigeren van een doctorsbul alleen denkbaar is in geval van fraude, bijvoorbeeld plagiaat. Maar daarvan was in dit geval geen sprake.
Onwenselijk
Ook het Promovendi Netwerk Nederland (PNN) reageert geschokt op de ontstane situatie op de Tilburg University en noemt de afwijzing van het doctoraat onbegrijpelijk en onwenselijk. Voorzitter Meaghan Polack: “Het is ongelofelijk dat er op deze manier wordt gehandeld op een kennisinstelling. Dit schept een precedent dat onwenselijk is in de Nederlandse academische wereld.” Betekent dit nu dat voortaan alle promovendi aan Tilburg University na goedkeuring van hun proefschrift het risico lopen op een dergelijke behandeling na de mondelinge verdediging van hun proefschrift?
Maar dit blijkt nog niet het einde van het verhaal te zijn. Nadat de promovenda te horen kreeg dat ze geen doctoraat zou krijgen, heeft het College van Promoties aangegeven dat haar een herkansing wordt gegund. Door een herkansing aan te bieden wordt de indruk gewekt dat de promovenda de ontstane situatie helemaal aan zichzelf te wijten heeft, terwijl onduidelijk is wat er ‘niet goed’ was aan haar eerdere verdediging. Op de website van Tilburg University valt te lezen dat deze herkansing op 14 januari zou plaatsvinden. Het PNN heeft aangegeven deze herkansing met argwaan zou aankijken. “Er heeft voor zover bekend nog nooit een herkansing van een verdediging plaatsgevonden in Nederland. Waarom is er overgegaan tot een herkansing? Daarnaast is het volkomen onduidelijk aan welke regels deze herkansing zal moeten voldoen, aangezien het promotiereglement van de TiU hier op geen enkele manier in voorziet.” aldus Polack.
Of andere universiteiten in Nederland dit lichtend voorbeeld van Tilburg University gaan volgen, zal de komende tijd moeten blijken.
Overigens is de promovenda op 14 januari alsnog gepromoveerd. “Publieke excuses voor de gang van zaken toen werden door de Tilburgse universiteit echter niet gemaakt”, vertelt dit artikel op Mr. Online.
