Als ik iets geleerd heb tijdens het traject van de ontwikkeling van het Juridisch-Economisch Lexicon Nederlands-Duits, dan is het wel dat zelfs ervaren vertalers in de synoniemenval trappen. Pas als ik vroeg ‘wat krijg je dan als je dit terugvertaalt?’ viel het kwartje.
Voor de variatie een synoniem gebruiken als vertaling in juridische of zakelijke teksten is ‘killing’. Synoniemen betekenen meestal ongeveer hetzelfde, dus niet precies hetzelfde.In dit soort teksten gaat het er juist om dat iedereen exact begrijpt wat er staat. De ene keer ‘Kindesmisshandlung’ gebruiken en de andere keer ‘Kindesmissbrauch’ voor ‘kindermishandeling’ maakt immers verschillen in interpretatie mogelijk.
Voor mij is deze denkwijze al jaren zo normaal dat ik er helemaal niet meer bij stilstond. Tot ik aan het Nederlands-Duits begon. Tijdens de verschillende redactierondes drong het opnieuw tot me door hoezeer iedereen gewend is aan woordenboeken die bij elke ingang synoniemen geven, óók synoniemen die ongeveer hetzelfde betekenen. Ik noem dat ‘dit-komt-misschien-ook-in-de-buurt-vertalingen’, die in de juridische en zakelijke praktijk alleen maar afleiden van de perfecte vertaling.
- ‘adoptant’ is in het Duits ‘Adoptierender’ en niet ‘Adoptivelternteil’, ‘Adoptivvater’ en ‘Adoptivmutter’, dat zijn de vertalingen van ‘adoptiefouder’, ‘adoptiefvader’ en ‘adoptiefmoeder’.
- ‘afronden’ is in het Duits ‘runden’, en niet ‘abrunden’ of ‘aufrunden’, dat zijn de vertalingen van ‘naar beneden afronden’ en ‘naar boven afronden’.
- projectiel’ is in het Duits ‘Projektil’ en niet ‘Kugel’, dat is de vertaling van ‘kogel’.
Nu ben ik ook weer niet van de school die meent dat geen enkel synoniem exact dezelfde betekenis kan hebben. Bij ‘tenuitvoerlegging’ heb ik ‘Vollstreckung’, ‘Ausführung’, ‘Vollziehung’, ‘Vollzug’. Maar meestal kun je de ene term niet zomaar vervangen door de andere. Door geen synoniemen aan te bieden die ongeveer hetzelfde betekenen, behoed ik u voor het trappen in de synoniemenval.
Ook een mening over synoniemen? Ik hoor het graag!
