Van lts, leao, mavo, havo, vwo, een rechtenstudie en een promotietraject: dat was het traject dat Rob van Gestel doorliep voordat hij hoogleraar theorie en methode van wetgeving aan Tilburg University en hoogleraar juridische methodologie aan de Universiteit van Leuven werd. Dit vertelde hij toen hij in augustus vorig jaar op mr-online tot meester van de week werd uitgeroepen.
Niet gestimuleerd
Ook de advocatuur kent ‘stapelaars’. Zo ging advocate Eva González Pérez (Advocatencollectief Trias), die de Toeslagenaffaire aan het rollen bracht, eerst naar de huishoudschool, mavo en havo en het vwo voordat ze aan haar rechtenstudie begon.
Sommige advocaten vertellen op de website van hun kantoor uitgebreid over het door hen doorlopen traject voordat ze in de advocatuur gingen werken, zoals Gina Zoer, die zich bij Advocaat Zoer in Meppel bezighoudt met familierecht en hippisch recht. Zoer ging na de mavo naar het middelbaar middenstandonderwijs (mmo) en de heao, waar ze koos voor de richting Management Economie en Recht. Op de middelbare school had zij nog geen idee wat ze wilde worden. “Paardrijden was waar het in ons gezin om draaide. Leren werd niet gestimuleerd.” Ze ging met plezier naar school en toen een vriendin na de mavo naar de meao in Hoogeveen ging, waar ook de mmo-opleiding werd geboden, wilde Zoer daar ook naartoe. “Mijn moeder vond dat nog wel goed, want dan kon ik later een ruitersportzaak beginnen.” Maar toen Zoer net als haar vriendin daarna naar de heao in Zwolle wilde, stuitte dat thuis op bezwaren. Met enig aandringen mocht het alsnog. “Ik kreeg een oud autootje, want dan kon ik snel naar huis en aan de slag met de paarden.”
Verkorte studie
Tijdens haar heao-opleiding liep Zoer stage bij de familierechtsectie van de rechtbank in Zwolle, waar ze veel leerde. Die werkervaring bleek later medebepalend voor haar toekomst. “Daardoor kon ik na de heao aan het werk bij de gemeente Assen als juridisch medewerkster, waar ik me bezighield met het verhalen van de kosten van bijstand.” In die tijd hoorde ze dat het mogelijk was om alsnog rechten te studeren. Omdat haar afstudeerrichting aansloot bij haar heao-opleiding kon ze – naast haar fulltime baan – aan de Universiteit Groningen een verkort programma volgen. “Ik ben mijn leidinggevende bij de gemeente nog altijd dankbaar voor zijn steun in die tijd.”
Voor de gemeente trad Zoer als gemachtigde op in procedures bij de rechtbank. “Dat vond ik erg leuk en het lag me goed, merkte ik. De wens om advocaat te worden is toen ontstaan.” Hoewel het zonder connecties nog behoorlijk lastig bleek te zijn om haar weg te vinden in de advocatuur, leerde ze uiteindelijk via een vriend een advocaat kennen bij wie ze advocaat-stagiaire kon worden.
Waardevol
Het ‘stapelen’ van meerdere opleidingen en haar werkervaring tijdens haar studie ervaart Zoer als zeer waardevol. “Ik was nooit advocaat geworden als ik niet had kunnen of mogen stapelen. Door stap voor stap opleidingen te volgen werd steeds duidelijker wat mijn capaciteiten waren.” Ze heeft dan ook geen spijt van de door haar gemaakte keuzes. “De opleidingen en stages, het werken voor ik begon met mijn rechtenstudie: alles heeft bijgedragen aan het krijgen van een brede kijk op en basiskennis van veel gebieden, niet alleen van het recht.”
Werken naast opleiding
Ook Bedirhan Yildiz ervaart het stapelen van opleidingen als waardevol. Yildiz ging naar de mavo en havo en volgde daarna de opleiding hbo-rechten. “Ik vond als kind wetten en vooral strafrecht al interessant; het recht kom je namelijk overal tegen. Ook de aanmoediging van mijn familie heeft ertoe geleid dat ik voor hbo-rechten heb gekozen.” Inmiddels werkt hij als jurist bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. “Ik had mijn rechtenpropedeuse al gehaald, maar besloot toch om mijn hbo-opleiding af te maken. Ik wilde zo snel mogelijk een diploma op zak hebben, zodat ik eventueel kon werken naast mijn vervolgopleiding.”
Als jurist bij het ministerie van VWS houdt hij zich bezig met het afhandelen van verzoeken op grond van de Wet openbaarheid van bestuur. “Die verzoeken gaan veelal over de COVID-19 pandemie en de daaruit voortvloeiende maatregelen die de overheid heeft getroffen.” Dat het beleid van het ministerie van VWS volop in de publieke belangstelling staat maakt zijn werk interessant, vindt hij. Jurist zijn bij de overheid heeft volgens hem bovendien voordelen, zoals gunstige arbeidsvoorwaarden en een goede balans tussen werk en privé. “Hierdoor kan ik mijn werk en studie goed combineren.”
Trots
Uiteindelijk wil ook Yildiz graag advocaat worden. Daarom begint hij in februari aan een masteropleiding rechten aan de Open Universiteit. “Het hbo is meer gericht op de praktijk dan een academische studie. Door mijn duale opleiding heb ik de praktijk leren kennen en heb ik twee jaar relevante stage-ervaring op zak.” Hij is trots op het door hem bewandelde pad. “Vooral omdat ik ooit op de mavo begonnen ben.” Met de wijsheid van nu zou hij in zijn studiejaren wel meer stage- en werkervaring hebben opgedaan. “Ik merk dat dit heel belangrijk is naast het hebben van een diploma.”
Levenservaring
Sanne van ’t Hof deed eerst veel werkervaring op voordat zij rechten ging studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Ze verliet de middelbare school voortijdig en had daarna allerlei baantjes, waaronder in de thuiszorg en horeca en als fotomodel. Ook werkte ze enige tijd bij de politie in Amsterdam. “Best spannend politiewerk op straat: mét vuurwapen en pepperspray, hoewel voor mij vooral de hulpverlening centraal stond.” Ze behaalde haar vwo-diploma in het onderwijs voor volwassenen en begon op haar dertigste aan haar rechtenstudie. Dat ze voor een juridische opleiding koos was een gevolg van haar werk bij de politie. Over haar werkervaring vóór haar studie zegt ze: “Omdat ik pas op mijn dertigste aan mijn rechtenstudie begon heb ik voor mijn studie al een carrière gehad. Door het werken op verschillende plekken binnen diverse organisaties heb ik veel levenservaring opgedaan en het heeft me een ruim blikveld verschaft.”
Weloverwogen
Na haar afstuderen in 2017 werkte Van ‘t Hof via een detacheringsbureau aan diverse juridische opdrachten. “Ik wilde zo verschillend mogelijke werkervaring opdoen, zodat ik een weloverwogen en passend carrièrepad kon uitstippelen.”
Sinds enige tijd weet ze dat ze advocaat wil worden. “De strafrechtadvocatuur is voor mij op het eerste gezicht het meest logische rechtsgebied vanwege mijn ervaring bij de politie, het Openbaar Ministerie, Slachtofferhulp Nederland, het Schadefonds Geweldsmisdrijven en het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het afgelopen jaar heb ik gebruikt om uit te zoeken in welk rechtsgebied ik advocaat wil worden. Mijn belangstelling is breed. Inmiddels heb ik veel ervaring binnen het strafrecht. Ook heb ik stage gelopen in een ondernemingsrechtpraktijk. Het familierecht vind ik ook interessant. Op dit moment ben ik breed inzetbaar en heb ik uiteindelijk als doel me te specialiseren.”
Gemiste kans
Op de vraag of ook zij met de wijsheid van nu andere keuzes zou hebben gemaakt antwoordt Van ‘t Hof: “Wijsheid genereer je juist door bepaalde keuzes. Tijdens mijn middelbare schoolperiode speelde het verlies van mijn vader vooral een grote rol in mijn leven. Het halen van een diploma was van minder belang. Daarnaast had ik veel last met lezen en multiple choice vanwege dyslexie en ik vond vanwege mijn hoogbegaafdheid bijna alle lesstof op de mavo onzinnig. Ik realiseerde mij onvoldoende dat een middelbareschooldiploma de basis legt voor de toekomst. Dat zie ik wel als een gemiste kans.”
Betrokken
Zowel Yildiz als Van ’t Hof en Zoer zijn trots op wat ze uiteindelijk hebben bereikt. Aan haar werk en de rechtsgebieden waar ze zich mee bezighoudt beleeft Zoer nog steeds veel plezier. “Het familierecht vind ik mooi omdat het om mensen gaat en niet alleen om het toepassen van regels. Het is niet abstract. Het hippisch recht spreekt me aan vanwege de sport waarmee ik ben opgegroeid. Mijn broertje en zus hebben op de Olympische Spelen gereden in het onderdeel springen met paarden. Mij maakte alleen paardrijden niet gelukkig.” In haar vrije tijd rijdt ze wel graag paard. “Dat zorgt voor ontspanning naast mijn toch wel veeleisende werk.”
Netwerk opbouwen
Alle drie hebben ze verschillende tips om anderen die nog een behoorlijk traject voor de boeg hebben voor ze zich jurist mogen noemen te inspireren. Van ’t Hof, die mentor is van het UvA-programma ‘Meet your mentor‘, zegt: “Je hart volgen klinkt cliché, maar het is wel zo. Zoek uit of jouw passie en belangstelling iets kunnen betekenen op de arbeidsmarkt. Het doen van verschillende opdrachten en volgen van stages kunnen daarbij erg goed helpen. Ook meelopen in de praktijk zou ik willen aanbevelen, hoe meer hoe beter.”
Daarnaast adviseert ze studenten een LinkedInprofiel aan te maken. “Een netwerk opbouwen is waardevol. Je kunt er ook oproepen plaatsen en mensen benaderen voor informatie over hun werk. Opvallend veel mensen staan daarvoor open. Veel professionals weten nog wel dat een zoektocht op de arbeidsmarkt best lastig kan zijn.” Zelf helpt ze met plezier studenten verder, onder meer door hen te koppelen aan mensen uit mijn netwerk. “Op mijn LinkedInprofiel staat dat studenten mij kunnen benaderen. Dat zou ik ook andere professionals willen aanraden. Jonge mensen vinden het namelijk soms best spannend om een vraag te stellen, heb ik gemerkt.”
Verder adviseert ze studenten om hun kennis te verrijken met informatie uit andere disciplines. Ervaring opdoen in de praktijk is volgens haar een must. “Als dat tijd kost, doe dan langer over je studie. Dan heb je er ook weer een ervaring bij voor je cv en LinkedIn!”
Eigen pad
Zoer adviseert eveneens om vooral de tijd te nemen voor ontwikkeling. “Daarmee kom je uiteindelijk verder in het leven dan door gehaast naar een bepaald doel toe te werken.” Yildiz heeft tenslotte ook een advies. “Blijf in jezelf geloven en geef niet op. Volg vooral je eigen pad en ontwikkel jezelf door relevante stage- en werkervaring op te doen. Aan het einde van die weg zul je trots zijn!”
