Sinds de invoering van de herstructureringswet WHOA is het in Nederland mogelijk om een dwangakkoord aan te bieden. In een eerdere snelrecht schreef ik daar al over. De WHOA lijkt inderdaad in een behoefte te voorzien; naar verluidt zijn tientallen startverklaringen bij de rechtbanken gedeponeerd. Inmiddels zijn er tien uitspraken gepubliceerd met – in de kern – als resultaat: drie aangewezen herstructureringsdeskundigen, drie afgekondigde afkoelingsperiodes en een snelle homologatie. Wat viel daarbij vooral op?
Op dit moment zijn er drie herstructureringsdeskundigen aangewezen: mr. Silvius, mr. Benedictus en mr. Beerdsen. In deze uitspraken stelt de rechtbank voorop dat de wet bepaalt dat een herstructureringsdeskundige zijn taak doeltreffend, onpartijdig en onafhankelijk uitvoert. In een andere uitspraak gaat de rechtbank hier verder op in. De rol van een herstructureringsdeskundige kan gezien worden als een “bruggenbouwer”, als het spreekwoordelijke “oliemannetje” dat ten dienste staat van het tot stand te brengen akkoord en niet van een of meerdere partijen. Van meet af aan moet dus duidelijk zijn dat de herstructureringsdeskundige zijn werkzaamheden onafhankelijk en onpartijdig uitvoert. In beginsel bepaalt de rechtbank dan ook wie er tot herstructureringsdeskundige wordt aangewezen. Conform het toepasselijke procesreglement moet de rechtbank in beginsel de keuze worden gelaten tussen ten minste twee en ten hoogste drie namen met bijbehorende offertes van te benoemen herstructureringsdeskundigen. Zo nodig, wijst de rechtbank zelf een herstructureringsdeskundige aan. Tot slot wijst de rechtbank er nog terecht op dat de aanwijzing van een herstructureringsdeskundige niet vereist is voor het voorbereiden en voorleggen van een akkoord.
Het meest in het oog springend was natuurlijk wel dat de rechtbank Noord-Holland op 19 februari 2021 de eerste twee akkoorden onder de WHOA heeft gehomologeerd. Het betroffen akkoorden van een werkmaatschappij en een holding in de evenementenbranche wier onderneming door de coronacrisis in maart 2020 in een keer stilviel. Naast het feit dat deze openbare akkoordprocedure snel verliep (de homologatie volgde 52 dagen nadat het akkoord aan de schuldeisers werd aangeboden), de Belastingdienst instemde met een uitkering van ‘maar’ vijf procentpunten meer dan de uitkering aan de concurrente schuldeisers (21% versus 16%), viel met name op dat de rechtbank oordeelde dat de nieuwe wet geen ruimte biedt groepsvennootschappen een samengesteld akkoord aan te bieden. Het uitgangspunt zou zijn dat per vennootschap een afzonderlijk akkoord wordt aangeboden, waarbij de vennootschappelijke identiteit en gescheiden vermogens worden gerespecteerd. Ik vraag mij af of dit inderdaad zo zou moeten zijn, mede nu wij in Nederland toch een ruime mate van contractsvrijheid kennen. Indien partijen zelf – via een democratische stemprocedure – een samengesteld akkoord met elkaar overeenkomen dan is daar, zo meen ik, niets mis mee. Samengestelde akkoorden komen per slot van rekening ook in de internationale praktijk voor.
