Bernard Schols over het ‘romantisch organisatiemodel’

Mr. van de week is hoogleraar successierecht Bernard Schols (Radboud Universiteit Nijmegen). Hij schreef samen met journalist Heidi Klijsen het boek ‘Voorkom ruzie in bed’ over de fiscale en juridische valkuilen van een relatie.

Delen:

Bernard 04 (002)-64ef8cf4

Na Voorkom ruzie bij de kist is Voorkom ruzie in bed opnieuw een vrolijk geschreven boek over een serieus onderwerp. Heeft u er veel lol in gehad om op deze manier met jurisprudentie aan de slag te gaan?
Heel veel lol! Bij dit tweede boek viel alles op z’n plek. We hoefden niet meer op zoek naar een formule, en we waren al volledig op elkaar ingespeeld. Na de vorige keer wisten we nu zeker dat recht niet saai hoeft te zijn. Integendeel: het mag en moet leuk zijn. Dan blijft de boodschap pas hangen.

De voorkant van Voorkom ruzie in bed belooft ‘101 tips en relatieprikkels’. Vertel eens, wat is de ultieme juridische tip die u stellen kunt geven?
Pak in een relatie je kans om samen (!) via de contractsvrijheid je eigen wetjes te maken en daardoor niet van een toevalstreffer van de overheid afhankelijk te zijn. In de Tweede Kamer maakt men een wet voor het gemiddelde van alle huwelijken. Stel je de vraag: welke regels gelden eigenlijk en welke willen we laten gelden? Als je samen het speelveld opgaat moet het niet zo zijn dat de een denkt ‘we gaan handballen’ en de ander gaat voetballen. Als de een wel de bal in de handen mag pakken en de ander niet, dan weet je van te voren al wie gaat verliezen. Kortom: denk bij de aftrap goed na over je ‘romantisch’ organisatiemodel met de bijbehorende spelregels, dan heb je meer tijd om zonder stress te knuffelen.

Wat is de grootste juridische fout die verliefde tortelduiven maken als ze met een roze bril op het huwelijksbootje in stappen?
Dat ze zich niet realiseren dat een relatie allerlei juridische gevolgen kan hebben, bijvoorbeeld de aansprakelijkheid voor de schulden van de ander. Of dat de een alle financiële voordelen en winst incasseert zonder verplichting om het te delen. En dat juridische regels vaak heel anders zijn dan je met je gezonde boerenverstand zou verwachten. Zelfs een gezelschapsspel ga je niet spelen zonder de regels te kennen. Een eenvoudige vraag die bijvoorbeeld voorbijkomt in het boekje: wat is het verschil tussen een zogeheten geregistreerd partnerschap en een notarieel samenlevingscontract? Bijvoorbeeld of je wel of niet toestemming nodig hebt van de ander voor een bepaalde handeling.

Wat hoopt u met dit boek te bereiken? Een run op de notaris om huwelijksvoorwaarden en samenlevingscontracten aan te passen?
Dat men zich realiseert dat men veel juridische dingen in het leven zelf in handen heeft en bij de notaris (fiscaal-)juridisch maatwerk mag en kan maken en ook nog eens zeer betaalbaar. Het is bijvoorbeeld best gek dat een samenwonend stelletje dat bij de notaris voor een paar honderd euro een samenlevingscontract heeft gemaakt met een enkele spelregel over het meebetalen aan de kosten van de huishouding, geen erfbelasting betaalt. En een ander stelletje zonder samenlevingscontract misschien wel een paar ton aan erfbelasting betaalt over de van de ander geërfde woning (tarief 30 of 40 procent). Sterker nog: erf je wel van je partner waarmee je samenwoont?

We lezen over Bonnie en Clyde uit Oldenzaal, een levensverzekeringsfluisteraar, de huwelijksvermogensrechtelijke pincode, een verknocht kunstgebit, oordopjes die je in bed maar beter niet in kunt doen. Wat vindt u het opvallendste verhaal in het boek?
Veel mensen weten niet of ze huwelijkse voorwaarden zijn aangegaan en zo ja, wat er dan in geregeld is. Vaak denkt men dat men gescheiden vermogens heeft zonder dat de ander daar een claim op heeft, terwijl bij de echtscheiding uiteindelijk toch alles verrekend dient te worden en het bv’tje van de ondernemer niet buiten schot blijft. In het Oldenzaalse verhaal ging in ieder geval geheel onverwacht voor de ondernemer een juridische tijdbom af. De parallel met Bonnie en Clyde wordt niet voor niets getrokken.

Als u het voor het zeggen had, dan…?
Zouden in het nieuwe denken alle colleges theatercolleges zijn en vooral live.

Wat is niet over u bekend, dat wel interessant is?
Op de middelbare school was ik zanger in een punkband en had als droom ooit op een groot festival te spelen. Dat is niet gelukt, maar vorig jaar werd ik via een andere weg, via mijn theatercolleges, gevraagd om op de Zwarte Cross een verhaal te vertellen over ‘testamenten, huwelijkse voorwaarden en samenlevingscontracten’ en wel op de ‘theaterweide’. Door corona is het zoals bekend al twee keer afgelast. Eens (in 2022?) zal het er hopelijk wel van komen. De boodschap: Er zijn in het leven vele (andere) wegen naar Rome…

Wat staat er bovenaan uw bucketlist?
Om samen met studenten, bestuurders en docenten een manier te bedenken om de bureaucratie op universiteiten zoveel mogelijk te beperken. En niet alleen maar te automatiseren om het automatiseren.

Welk boek las u het laatst?
Op mijn nachtkastje ligt nu Hope Street van Campino, zanger van de grootste Duitse punkband Die Toten Hosen. Duidelijke taal op de rug van de kaft: Es geht um mehr als nur Leben und Tod. Ook heb ik het beste van Godfried Bomans liggen, De Brandmeester. De vakantietijd breekt gelukkig aan.

Met welke jurist zou u in quarantaine willen?
Met mijn goede vriend, mijn eerste promovendus en hoogleraar, Jeroen Rheinfeld, want dan zouden we opnames kunnen voorbereiden van onze podcast Prof & Prof, Recht is Rond (www.profenprof.nl). Over lol gesproken… ook Jeroen is een exponent van de Nijmeegse vrolijke wetenschap. Ik heb enorm geboft in het leven met de mensen met wie ik mag samenwerken.  

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven