Contradicties binnen het liberalisme

Filosoof Carl Schmitt stelt dat er binnen het liberalisme een verscheidenheid aan contradicties is. De antipolitieke inborst en het beangstigende fenomeen van strijden in de naam van de mensheid zijn slechts een paar contradicties binnen deze ideologie.

Delen:

beeld: Depositphotos

De filosoof Schmitt stelt dat er binnen het liberalisme een verscheidenheid aan contradicties is. Het is bijvoorbeeld antipolitiek, hetgeen voortvloeit uit het onderscheid tussen de staat en het politieke, wat weer ruimte geeft voor ethische en economische onderwerpen. Het is echter een feit dat veel liberale landen zich politiek hebben gedragen in het verleden, door middel van het vormen van coalities en het ten strijde gaan met anderen, telkens zonder het erkennen van het politieke. Liberalisme kan zich dus niet manifesteren zonder politiek tumult.

Schmitt stelt dat een strijd of oorlog in de naam van de mensheid een zeer beangstigend fenomeen is. Er wordt namelijk veelal door de humanisten die aan de voorgrond staan van deze conflicten een onderscheid gemaakt tussen wat wel en niet tot de mensheid behoort. Op het moment dat bijvoorbeeld een andersoortig volk daarbuiten valt, zijn de grenzen lastig te vinden. Veel lastiger dan bij oorlogen die gestreden zijn uit hoofde van andere doeleinden dan de mensheid. Neem bijvoorbeeld de humanist Francis Bacon, die ongeacht zijn ideologie over de mensheid tot inhumane conclusies kwam jegens de oorspronkelijke bewoners van het toen recent gekoloniseerde Amerika.

Een conflict uit naam van de mensheid maakt van de opponent dus geen politieke tegenstander, maar veelal een criminele tegenstander, een tegenstander die buiten de wet staat. In sommige gevallen kan dit zelfs verder gaan, waarbij de tegenstander geen enkele rechten toegekend krijgt, zoals dat bij criminelen wel veelal usance is. Een voorbeeld hiervan is de oorlog tegen het terrorisme.

Schmitt merkt op dat het conflict zich vandaag de dag heeft ontbonden van enig territorium. De factor van relatieve vijandschap wordt steeds minder hierdoor. Van belang is het tijdsgewricht waar Schmitt zich in begaf, namelijk het ontstaan van continentale, soms mondiale machtsblokken die tegen elkaar ten strijde gingen, niet per se gebonden aan een specifiek territorium. Dit gebrek aan territorium binnen het conflict geeft eveneens meer aanleiding tot het strijden uit naam van de mensheid.

Het liberalisme is volgens Schmitt dus geen coherente theorie, aangezien dat wel het politieke nodig heeft, maar dit niet kan erkennen. Veelal heeft dit als gevolg dat, als een politieke daad inzake een conflict zich weet te manifesteren, het een inhumane en veel wredere daad is dan bij gewoon conflict. Kortom, conflicten uit naam van de mensheid zijn veel wreder dan andere conflicten: het ontmenselijkt de tegenstander.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven