Op 5 juli 2016 publiceerden Ben Knüppe, Theo Kocken en Rutger Schimmelpenninck als Onafhankelijke Derivatencommissie de eerste versie van het Uniform Herstelkader Rentederivaten MKB. ABN AMRO, ING, SNS, Van Lanschot, Rabobank en Deutsche Bank hebben zich verplicht dit herstelkader uit te voeren.
Dit vormde het begin van een pilotfase, waarin banken, belangenorganisaties, advocaten van mkb-klanten, de externe dossierbeoordelaars van de banken en ook de AFM vragen konden stellen aan de derivatencommissie over de inhoud en de uitleg van het herstelkader en over uitvoeringspunten. Daarbij zijn proefberekeningen gemaakt in fictieve dossiers om te onderzoeken waar zich (praktische) problemen voordeden.
In het op 19 december 2016 (op www.derivatencommissie.nl) gepubliceerde definitieve herstelkader is naar aanleiding van die pilotfase een aantal aanpassingen aangebracht. Volgens de derivatencommissie om de uitvoerbaarheid te verbeteren of het herstelkader te verduidelijken. Een aantal punten is nader uitgewerkt in (omvangrijke) bijlagen. De aanpassingen doen volgens de derivatencommissie niet af aan de centrale uitgangspunten van het herstelkader. Of dat helemaal waar is, is de vraag: het herstelkader kende al een behoorlijk aantal gevallen waarin het niet van toepassing is. En bijvoorbeeld op het punt van deskundigheid is een flinke inhoudelijke aanpassing gekomen.
Die deskundigheid werd in de oorspronkelijke versie aangenomen als de balans (of bij een natuurlijk persoon: diens vermogen) groter was dan 10 miljoen euro én voor meer dan 80% bestond uit (samengevat) vastgoed dat niet in eigen gebruik was en/of effecten. In de definitieve versie wordt de deskundigheid verondersteld als in het vermogen voor meer dan 10 miljoen euro aan deze vermogensbestanddelen zit. Een vennootschap met 19,5 miljoen euro balanstotaal en 55% aan vastgoedbeleggingen viel daarmee in het oorspronkelijke regime wél onder het herstelkader, maar inmiddels niet meer, omdat er nu deskundigheid verondersteld wordt.
De deskundigen lijken overigens de deskundigheid van de gemiddelde ondernemer te overschatten (waarschijnlijk overigens net zoals de ondernemers zelf doen, volgens wetenschappelijk (gedrags)onderzoek naar zelfoverschatting). Derivaten lijken betrekkelijk simpel (een renteruil), maar zijn dat bepaald niet. Contante geldstromen en negatieve marktwaarden zijn begrippen die ook ondernemers met veel grotere vermogens niet − laat staan volledig − doorgrond(d)en. En nu zij vaker uit het herstelkader vallen is procederen veelal hun enige optie.
