Kopiëren voor privégebruik mag onder bepaalde voorwaarden. Dat staat al sinds 1912 in de Auteurswet en sinds 2001 in de EU Auteursrechtrichtlijn. Tegenover deze beperking op het auteursrecht staat een heffing op blanco informatiedragers, zoals CD’s en DVD’s, en (sinds 1 januari 2013) op hardware, zoals smartphones, tablets en PC’s; de zogenaamde Thuiskopieheffing.
Omstreden was of privé kopiëren, waaronder downloaden, ook toegestaan is uit illegale bron. De tekst van de wet en de richtlijn zwijgen daarover. De Nederlandse regering stelde zich op het standpunt dat ook privé kopiëren uit illegale bron toegestaan was, zowel omdat handhaving in de privésfeer onmogelijk dan wel onwenselijk zou zijn, als omdat dit een rechtvaardiging vormde voor de (hoogte van de) Thuiskopieheffing. Op 10 april 2014 heeft het Hof EU in de zaak ACI Adam echter bepaald dat privé kopiëren uit illegale bron niet is toegestaan en niet mag worden meegenomen bij de bepaling van de hoogte van de Thuiskopieheffing. De regering heeft inmiddels aangekondigd dat de heffing omlaag moet. Wat betreft de handhaving van het kopieerverbod in de privésfeer geldt dat deze nog steeds grotendeels onmogelijk dan wel onwenselijk is. Wel is het zo dat de handhaving jegens tussenpersonen die illegaal downloaden faciliteren juridisch gemakkelijker is geworden. Waar providers en website exploitanten nog wel eens met succes stelden dat zij slechts legaal downloaden uit illegale bron faciliteerden, gaat die vlieger niet meer op. In combinatie met de recente arresten UPC Telekabel Wien over filteren en blokkeren (zie Mr. 5 2014 / 19) en Svensson over hyperlinken (zie Mr. 4 2014 / 17) betekent dit ACI Adam arrest dat internettussenpersonen meer maatregelen zullen moeten nemen om illegaal aanbod ontoegankelijk te maken. Het (onbetaalde) privé kopiëren uit illegale bron zal intussen vooral afnemen naarmate het (betaalde) laagdrempelige legale aanbod toeneemt, zoals via Spotify, Netflix en recent Blendle.
Bron: HvJ EU 10 april 2014, zaak C‑435/12 (ACI Adam)
Dirk Visser is hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden en advocaat bij Klos Morel Vos & Schaap.
