Het financiële recht is soms op de meest onverwachte momenten relevant. Zoals bij mobiele telefoons die je “gratis” krijgt bij het afsluiten van een mobiel telefoonabonnement. En we weten het: there is no such thing as a free lunch. Niet voor niets is telefoonabonnement met toestel een stuk duurder dan een sim-only abonnement. Natuurlijk moet de telefoon betaald worden. Inmiddels heeft de Hoge Raad geoordeeld dat het verwerken van de toestelprijs in de maandelijkse abonnementskosten kredietverlening is. En dus valt het verkopen van toestelabonnementen onder strenge wettelijke regels over consumentenkrediet én onder toezicht van de AFM. Met alle gevolgen voor de telecomsector van dien.
Allereerst kan de consument, als er (verborgen) rente en kosten in rekening zijn gebracht, nu eenvoudig van zijn dure toestelabonnement af. De wet geeft de mogelijkheid een kredietovereenkomst binnen veertien dagen te ontbinden (beëindigen) nadat de consument op deze ontbindingsmogelijkheid is gewezen. Mobiele telefoonaanbieders hebben daar nooit op gewezen. In potentie komen dus alle telefoonabonnementen afgesloten na 25 mei 2011 (datum inwerkingtreding van deze wet) voor ontbinding in aanmerking.
Ook is het toestelabonnement een vorm van koop op afbetaling. Volgens de wet is voor het afsluiten daarvan toestemming nodig van de echtgeno(o)t(e). Is die toestemming er niet, dan kan de echtgeno(o)t(e) het toestelabonnement beëindigen door de overeenkomst te vernietigen.
Los hiervan zal het huidige verkoopproces ingrijpend moeten worden gewijzigd, als telecomaanbieders dit soort abonnementen willen blijven verkopen. Zo zullen reclames voor toestelabonnementen bijvoorbeeld de gebruikelijke kredietwaarschuwing “Let op geld lenen kost geld” moeten bevatten. Ook zal de telecomaanbieder altijd duidelijk moeten aangegeven welk deel van de abonnementskosten betrekking heeft op het afbetalen van het toestel, zodat de consument een volledig geïnformeerde keuze kan maken.
Verder zullen er toezichtrechtelijke gevolgen zijn. De AFM heeft zich nog niet uitgesproken over deze grootschalige kredietverlening. Maar met de uitspraak van de Hoge Raad in het achterhoofd ontkomt de AFM er niet aan actie te ondernemen. Nu er sprake is van krediet, moeten aanbieders van toestelabonnementen een vergunning hebben. Dat betekent dus ook dat zij jarenlang in strijd met de wet krediet hebben aangeboden en/of hebben bemiddeld. Daarmee loopt elke marktpartij, van grote telecomaanbieder tot kleine belwinkel, het risico op handhavingsmaatregelen van de AFM.
Duidelijk is dat het oordeel van de Hoge Raad een groot effect zal hebben op het Nederlandse telecomlandschap. Het laat ook zien hoe nauw financieel recht luistert. Gevolg is in ieder geval wel dat een ieder de bescherming krijgt die de wetgever heeft willen bieden.
