Het rommelt al enige tijd bij het mensenrechtencollege. Zo bleek vorige maand dat vier van de acht collegeleden afgelopen winter bij het ministerie van Justitie en Veiligheid hebben geklaagd over voorzitter Jacobine Geel. Ze zou zich schuldig hebben gemaakt aan intimidatie, discriminatie en vriendjespolitiek. Twee van de klokkenluiders konden vervolgens naar de eerder toegezegde verlenging van hun aanstelling fluiten.
Minister Weerwind (Rechtsbescherming) heeft een commissie ingesteld om onderzoek te doen naar de klachten. Deze staat onder leiding van oud-justitieminister Winnie Sorgdrager en zou na de zomer klaar moeten zijn.
Bestuurlijke verlamming
Nadat het nieuws over de bestuurscrisis naar buiten was gekomen, verslechterden de verhoudingen in de top van het college nog verder. Zo ontstond onenigheid toen voorzitter Geel namens het college een verklaring over de situatie op de website zette, waarmee andere collegeleden het niet eens waren (inmiddels is de gewraakte verklaring van de site gehaald). Vergaderd werd er ook niet meer. Een woordvoerder van het college sprak tegen de NOS van een “bestuurlijke verlamming” die besluitvorming over essentiële zaken “vrijwel onmogelijk” maakte.
Als gevolg daarvan kwam bijvoorbeeld de wervingsprocedure voor nieuwe collegeleden niet op gang, terwijl dat hard nodig is. Volgens de wet moet het college namelijk minimaal negen leden hebben, maar na 1 juli zijn het er nog zes en na de zomer nog maar vier.
Functie neergelegd
Inmiddels is een aantal ontwikkelingen bij het college te melden. Geel heeft begin juni haar functie om gezondheidsredenen tijdelijk neergelegd. “De melding, de huidige samenwerking binnen het Collegebestuur, gevoegd bij de door mij ervaren onveiligheid, maken mij ziek”, schreef ze in een brief aan haar collega’s.
Ondervoorzitter Jan-Peter Loof na tijdelijk haar taken waar, maar vanaf 19 juni treedt Jos Silvis aan als interim voorzitter. Zijn komst helpt volgens een bericht op de site “om de continuïteit van het werk van het College als het nationale mensenrechteninstituut van Nederland zeker te stellen”.
Silvis was tot 2021 procureur-generaal bij de Hoge Raad. Daarvoor was hij onder meer rechter bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Raad van advies
Na gedoe over de herbenoemingsprocedure van twee van de klokkenluiders trad voorzitter Yolan Koster van de raad van advies af. Zij is eind mei opgevolgd door Janneke Gerards, hoogleraar fundamentele rechten aan de Universiteit Utrecht. De raad van advies heeft tot taak het College jaarlijks te adviseren over het voorgenomen beleidsplan en daarnaast de minister te adviseren over de benoeming van leden en plaatsvervangende leden van het College.
Op 16 juni werd bekend dat de ministerraad heeft ingestemd met de benoeming van vijf nieuwe plaatsvervangende leden van het College voor de Rechten van de Mens, waarmee hun totaal op elf komt.