Met enige regelmaat vinden (bedrijfs)ongevallen plaats met ernstig letsel of de dood tot gevolg. Het Openbaar Ministerie besluit in sommige gevallen de werkgever en/of het bedrijf waar het ongeval heeft plaatsgevonden strafrechtelijk verantwoordelijk te houden. De grens of iets ‘alleen’ een ongeval is of dat er ook schuld in strafrechtelijke zin aanwezig is bij de werkgever of het bedrijf, hangt vaak sterk af van de bijzondere feitelijke en juridische omstandigheden van de casus.
Een veel voorkomende verdenking in dit soort gevallen is dood en zwaar lichamelijk letsel door schuld (art. 307 en 308 Sr.). In het strafrecht worden dit culpoze delicten genoemd: strafbaarstellingen van gedrag dat weliswaar niet is ‘gewild’, maar waar sprake is van ‘een aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid’. Vereist is dat de werkgever en/of het bedrijf anders had kunnen én moeten handelen. In een recente uitspraak (ECLI:NL:RBOBR:2020:6515) werd een ondernemer strafrechtelijk vervolgd voor zwaar lichamelijk letsel voor een ongeval dat had plaatsgevonden in een skihal. Wat was er in deze zaak gebeurd?
De ondernemer die terechtstond was eigenaar van een ski- en partycentrum. Dat centrum bestond uit een indoor skihal met skibanen die via een kleine gang – met een niet afgesloten deur − vanuit de feestzaal te bereiken was. Tijdens een feest zijn kinderen ernstig gewond geraakt doordat ze − vermoedelijk − op de skibaan tussen de ronddraaiend bewegende mat en een vast gedeelte van de stellage terechtgekomen zijn. Het Openbaar Ministerie was, zo stelt de tenlastelegging, van mening dat de eigenaar onvoldoende toezicht had gehouden op de skibanen, terwijl de toegang tot de hal niet afgesloten was. Ook speelde een rol dat er in de ogen van het OM onvoldoende zorg was gedragen voor het informeren van de gasten over deze risico’s, alsmede voor een deugdelijke afscherming van de bedieningspanelen van de skibanen.
De rechtbank oordeelde dat onvoldoende duidelijk was geworden hoe de situatie ter plekke was toen de eigenaar het partycentrum verliet, voordat het ongeval plaatsvond. Zo was, om de vraag te kunnen beantwoorden of het ongeval voorzienbaar was voor de eigenaar, onbekend of er tijdens van het gereedmaken van de ruimte door de organisatie van het feest al kinderen aanwezig waren en of mensen zich heen en weer bewogen tussen partycentrum en skihal. Daarnaast is onvoldoende komen vast te staan hoe het ongeval is ontstaan en of de kinderen wel in de skihal mochten komen. Daarom oordeelde de rechter dat niet met zekerheid kon worden vastgesteld dat de eigenaar in de gegeven omstandigheden zo onzorgvuldig of nalatig is geweest, dat dat een strafrechtelijk verwijt opleverde. Een vrijspraak volgde.
Wat mij betreft een terechte beslissing: voor een strafrechtelijke veroordeling in een zaak als deze moet op zijn minst vaststaan wat precies de toedracht is geweest. Het is te kort door de bocht enkel het (ernstige) gevolg – twee ernstig gewonde kinderen – strafrechtelijk aan deze ondernemer toe te rekenen.
