Gefeliciteerd! Was u erg verrast toen Dineke de Groot, president van de Hoge Raad, in haar hoedanigheid van juryvoorzitter langskwam om u en de griffier deze bokaal uit te reiken?
“Dat we genomineerd waren wisten we al even, maar er was veel concurrentie! We werden met een smoesje naar het bedrijfsrestaurant gelokt. Het was een verrassing om daar de juryvoorzitter samen met een grote groep collega’s aan te treffen, en een grote eer om de bokaal te mogen ontvangen.”
Schrijft u altijd zo begrijpelijk, of heeft u daar in deze zaak – over een geschil tussen twee voetbalclubs en de gemeente Utrecht over het gebruik van voetbalvelden – extra uw best voor gedaan?
“Bij de bestuursrechter komen vaak mensen zonder juridische achtergrond vertellen waarom hun zaak voor hen belangrijk is, net zoals de bestuursleden van voetbalvereniging EDO. Vaak kan ik direct na de zitting uitleggen wat mijn beslissing is en waarom ik die neem, maar dat lukt niet altijd. Het laatste wat je wilt is dat mensen na het lezen van de schriftelijke uitspraak het gevoel krijgen dat die over iets heel anders gaat dan hun beleving van de zitting. Samen met onze gerechtsjuristen probeer ik alle uitspraken te schrijven op een manier die past bij de zaak en bij de betrokken partijen. De ene keer lukt dat overigens beter dan de andere.”
De jury roemde het ongekunstelde en natuurlijke taalgebruik, de opbouw van de uitspraak en het gebruik van tussenkopjes. Om één daarvan, ‘Hazen, konijnen en hulpdiensten’, moesten wij een beetje gniffelen. Had u dat ook toen u het opschreef?
“Volgens mij dekt dit kopje de lading precies! EDO maakte zich echt zorgen over de (bereikbaarheid voor) hulpdiensten en de (aanwezigheid van) hazen en konijnen. Goede kopjes zijn best moeilijk, maar ook een soort controlemechanisme. Als het niet lukt om de tussenkopjes het verhaal te laten vertellen, dan betekent dat meestal dat er iets niet goed zit in de structuur van de uitspraak zelf.”
Is een ‘klaretaalvonnis’ schrijven lastiger dan een vonnis vol juridische terminologie?
“Die juridische terminologie en de bijbehorende ingesleten taalconstructies verhullen vaak ongemerkt de zwakke plekken in de analyse achter de beslissing. Het schrijven van een uitspraak in klare taal dwingt om die analyse bloot te leggen. Het gaat dus om meer dan het veranderen van moeilijke woorden. Dat is niet altijd makkelijk, maar leidt wel tot betere beslissingen.”
Vorig jaar ging de bokaal ook naar een bestuursrechtelijke uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland. Hangt het schrijven van klare taal bij de Midden-Nederlandse afdeling bestuursrecht in de lucht?
“Wij zijn hier al een paar jaar actief mee bezig en het is leuk om te zien hoe dat vruchten afwerpt. Maar andere rechtbanken en andere rechtsgebieden laten zich ook zeker niet onbetuigd, zoals recent bijvoorbeeld deze Haarlemse familierechter die zich in een beschikking rechtstreeks tot een kind richt.”
Aan welk woord of welke zinsconstructie uit het juridisch jargon heeft u een hekel?
“Aan ’Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend, althans niet of onvoldoende betwist, staan tussen partijen, voor zover van belang, de volgende feiten vast’. Vreselijk! Wat zou er mis gaan als je dit vervangt door een kopje: ‘Hier is iedereen het over eens’?”
Als u het voor het zeggen had, dan…?
“Dan krijgt iedere middelbare scholier gastlessen van een Tweede Kamerlid, een minister en een rechter. Met elkaar kunnen we goed uitleggen hoe onze rechtsstaat werkt en hoe we ons tot elkaar verhouden. Dat is geen overbodige luxe.”
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
“Als het om klare taal gaat is dat neerlandica Geerke van der Bruggen. Zij doet onderzoek naar de begrijpelijkheid van rechterlijke uitspraken. Van haar heb ik geleerd dat wij juristen geneigd zijn om denkstappen te maken in een volgorde die voor buitenstaanders nogal onlogisch is, en dat het de lezer dan dus niet helpt als we die denkstappen onveranderd ook hanteren bij het schrijven.”
Wat staat er bovenaan uw bucketlist?
“Ik heb van heel dichtbij meegemaakt dat je maar beter morgen kunt gaan doen wat je leuk vindt, in plaats van een lange bucketlist te hebben waar je misschien niet meer aan toekomt.”
Welk boek las u het laatst?
“Op aarde schitteren we even, van Ocean Vuong.”
Met welke beroemdheid zou u een gevangeniscel willen delen?
“Ik twijfel tussen Michelle Obama en Eva Jinek.”
