Op internet vind je informatie over vakantiewoningen van ministers, met wie ze zijn getrouwd en hun nevenfuncties. Moeten zij dat ook actief bekendmaken?
“Dat hangt van het onderwerp af. Over nevenfuncties en vakantiewoningen moet een beoogd minister of staatssecretaris met de formateur spreken tijdens de kabinetsformatie. Als een kabinetslid een vakantiewoning heeft en/of een nevenfunctie heeft en mag aanhouden, dan bericht de formateur de Tweede Kamer daarover. Minister en staatssecretarissen hoeven in beginsel niet te melden dat ze zijn getrouwd, wel moeten ze onder omstandigheden transparant zijn over belangen van hun echtgenoten of (geregistreerde) partners.”
Aan de andere kant: ook voor kabinetsleden geldt dat zij recht hebben op privacy.
“Aan de andere kant: met het oog op de integriteit van de besluitvorming is het volgens mij belangrijk dat kan worden nagegaan of een minister of staatssecretaris bepaalde belangen heeft. Dat maakt het mogelijk om te controleren of (een risico op) belangenverstrengeling bestaat. Daarnaast kan de bewindspersoon zelf erbij gebaat zijn om transparant te zijn. De ophef is vaak groot wanneer een kabinetslid een belang niet heeft gemeld en wanneer dat later toch uitkomt. Transparantie kan volgens mij dan ook controverse voorkomen.”
Waar is geregeld dat ministers en staatssecretarissen deze meer persoonlijke informatie moeten delen?
“In de Gedragscode integriteit bewindspersonen en in het Handboek voor bewindspersonen. Wat trouwens bepaald niet ideaal is, is dat in de beide documenten niet exact hetzelfde staat.”
U stelt dat de huidige transparantienormen of de regeling waarop deze zijn gebaseerd niet op orde zijn. Wat schort eraan?
“Inhoudelijk denk ik dat de normen hier en daar nog wat kunnen worden aangescherpt. Ik denk bijvoorbeeld dat het beter is als het geschenkenregister openbaar wordt gemaakt. Daarnaast is volgens mij onvoldoende duidelijk welke informatie over financiële en zakelijke belangen moet worden gedeeld. Het meest fundamentele probleem is dat een wettelijke basis voor de normen ontbreekt.”
U pleit dus voor een wettelijke basis voor transparantie. Waarom is dat beter dan de huidige gedragscode?
“Daarvoor zijn volgens mij in ieder geval twee redenen. Ten eerste is in het verleden, bijvoorbeeld rondom het vertrek van staatssecretaris Van Veldhoven en minister Van Nieuwenhuizen, gebleken dat kabinetsleden zich niet altijd gebonden voelen aan niet-wettelijke integriteitsregels. Misschien worden de regels wat serieuzer genomen als zulke regels een wettelijke basis hebben. De tweede reden is dat er grondrechten van kabinetsleden in het geding (kunnen) zijn. De waarborgen van een wettelijke regeling zijn dan extra belangrijk.”
Wat te doen met een minister of staatssecretaris die niet open genoeg is over geschenken, financiële belangen of familieleden op een bepaalde functie?
“Op dit moment zijn alleen politieke sancties mogelijk. In het uiterste geval kan het parlement het vertrouwen opzeggen in een bewindspersoon. Die moet dan ontslag nemen.”
Aan de Kortmannprijs was een geldbedrag van 1.250 euro verbonden. Heeft u daar een bepaalde bestemming voor?
“Op 28 februari 2024 hoop ik te promoveren. Vermoedelijk zal ik het bedrag gebruiken voor de druk van het proefschrift of de feestelijkheden op die dag.”
Als u het voor het zeggen had…
“… dan was Peter Bosz trainer van Ajax geweest, zouden we vandaag nog stoppen met de bio-industrie, gingen morgen alle sociale media uit de lucht, had het laatste seizoen van Game of Thrones ook gewoon dertien afleveringen gehad, was het treinnetwerk in Europa wat beter en kwam het nu eindelijk eens tot een écht goede afstemming van artikel 2:4 van de Awb en artikel 28 van de Gemeentewet. Om maar eens wat in willekeurige volgorde te noemen.”
Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“Mijn familie en vrienden zijn erg belangrijk voor mij. Binnen het vak denk ik natuurlijk direct aan Paul Bovend’Eert en Raymond Schlössels, mijn promotores. Van hen heb ik veel geleerd. Verder zou ik nog Thijmen Nuninga willen noemen. Thijmen was een buitengewoon begaafd jurist, maar bovenal een heel fijn mens.”
Welk boek heeft u het laatst gelezen?
“Stoorzender van Arjen Lubach. Helaas heb ik door het proefschrift de afgelopen tijd wat minder (niet-juridische boeken) gelezen dan ik eigenlijk zou willen.”
Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?
“Dat ik ooit op een haar na Tom Cruise heb ontmoet.”
Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
“Ik heb niet zo’n lijst. Ik kijk altijd wat er op mijn pad komt. Wel kijk ik uit naar mijn promotie op 28 februari. Daarnaast zou ik het leuk vinden om ooit eens een roman uit te brengen.”
Met welke beroemdheid zou u kort in een gevangeniscel willen zitten?
“Ik zou uren kunnen luisteren naar Barack Obama.”
Benieuwd naar de studententijd van Max Theunisse? Kijk dan hier.
