Wie is aan te spreken als het resultaat van een in het buitenland uitgevoerde behandeling tegenvalt of wanneer er complicaties optreden?
Stel dat een Nederlandse reisorganisatie een (pakket)reis aanbiedt inclusief hotel, verblijf en behandeling. Een belangstellende krijgt in Nederland van deze reisorganisatie informatie over de reis, wordt mogelijk eerst in Nederland door een zorgverlener (bijvoorbeeld arts of tandarts) onderzocht en krijgt misschien ook een behandelplan voorgelegd. De reis wordt betaald en de belangstellende gaat op reis.
Als vervolgens het resultaat van de behandeling tegenvalt of als er complicaties optreden vervalt medisch toerisme al snel in medischeramptoerisme en kan de betrokkene besluiten om in Nederland naar de rechter te stappen.
De rechter zal allereerst moeten beoordelen of de Nederlandse rechter bevoegd is om van het geschil kennis te nemen. Als dat het geval is omdat er voldoende raakvlakken met Nederland zijn, rijst de vraag hoe de overeenkomst moet worden gekwalificeerd. Is er sprake van alleen een reisovereenkomst, van een geneeskundige behandelingsovereenkomst of van een (pakket)overeenkomst met kenmerken van zowel een reis- als een geneeskundige behandelingsovereenkomst? Die vraag zou zelfs in het midden kunnen worden gelaten, als wordt aangenomen dat de reisorganisatie verantwoordelijk is voor eventuele fouten van de door haar ingeschakelde hulppersonen. Die hulppersoon is dan de buitenlandse zorgverlener die de behandeling heeft uitgevoerd.
Een vervolgvraag is dan of de hulpverlener die de behandeling in het buitenland heeft uitgevoerd de zorg heeft betracht die van een redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot in dezelfde omstandigheden had mogen verwacht. Wanneer de reisorganisatie zich richt op de Nederlandse markt en Nederlandse klanten werft kan de behandeling getoetst worden aan Nederlandse maatstaven. De gedachte daarbij is dat de Nederlandse patiënt erop moet kunnen vertrouwen dat de behandeling die hij of zij ondergaat voldoet aan de Nederlandse normen. Als vervolgens aan de hand van deze toets wordt vastgesteld dat de door de Nederlandse reisorganisatie ingeschakelde zorgverlener in het buitenland tekort is geschoten in de zorgplicht, kan de betrokkene aanspraak maken op vergoeding van materiële schade en immateriële schade (smartengeld).
Bij het bepalen van de hoogte van de schadevergoeding kan het verschil in behandelingskosten tussen Nederland en het buitenland een rol spelen in die zin, dat de betrokkene niet zonder meer een schadevergoeding op grond van het Nederlandse prijspeil kan verlangen. Als van de betrokkene evenwel in redelijkheid niet kan worden verlangd dat eventuele vervolgbehandelingen ook in het buitenland worden ondergaan, kan dat betekenen dat de reisorganisatie de kosten dient te vergoeden die in Nederland zijn verbonden aan noodzakelijke herstelwerkzaamheden. Dit kan zelfs tot gevolg hebben dat het bedrag aan smartengeld ook naar Nederlandse maatstaven wordt berekend. Kortom: medisch toerisme kent de nodige juridische voetangels en klemmen. Gelet op de recente aandacht voor medisch toerisme valt te verwachten dat de Nederlandse rechter zich meer dan eens over deze problematiek zal moeten uitspreken.
