Het morele recht van de architect

Delen:

Recent verbood de Haagse rechtbank op vordering van de architect de verbouwing van museum Naturalis in Leiden.  Het Amsterdamse gerechtshof wees het bezwaar van een andere architect tegen de verbouwing van het KPMG-gebouw in Amstelveen af.

Een architect heeft ‘het recht zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of de naam van de maker of aan zijn waarde in deze hoedanigheid’ (artikel 25 lid 1 sub d Auteurswet).

Het gaat in de praktijk om een belangenafweging tussen het belang van de eigenaar van het bouwwerk die wil verbouwen en de architect die wil dat zijn bouwwerk ongewijzigd blijft. Als de eigenaar kan aantonen dat de verbouwing echt nodig is weegt zijn belang zwaar. In 2004 oordeelde de Hoge Raad dat volledige afbraak van een bouwwerk geen aantasting is van het werk. Voorwaarde is wel dat de eigenaar van het bouwwerk bij de sloop zorgvuldig te werk gaat, anders kan er sprake zijn van misbruik van recht.

In de zaak over het KPMG-gebouw oordeel het Amsterdamse hof dat het werk van de architect, die alleen verantwoordelijk was voor de gevel, bij de verbouwing geheel verdween en dat daarom zijn werk niet werd aangetast, maar verwijderd. Een belangrijke rol speelde dat het kantoorgebouw al lang leeg stond en een verbouwing tot wooncomplex dus echt nodig was.

In de zaak over museum Naturalis veranderde het hoofdgebouw van bestemming en bleef er van het werk ook weinig over. Het probleem was echter dat de eigenaar niet erg zorgvuldig was omgegaan met de belangen van de architect. De eigenaar stelde de architect niet op de hoogte en ging door met de sloop terwijl de rechtszaak liep, in een poging de architect voor voldongen feiten te plaatsen. Nadat de rechter de verbouwing had stilgelegd werd de zaak geschikt voor 1,5 miljoen.

De belangrijkste les is dat het morele recht van de architect een zorgvuldigheidsnorm is die leidt tot een belangenafweging. Als de verbouwing nodig is en de architect wordt netjes behandeld, dan is de verbouwing toegestaan.  Zo niet, dan kan het een kostbare zaak worden.

Vindplaatsen: ECLI:NL:GHAMS:2017:927; ECLI:NL:RBDHA:2017:2739; ECLI:NL:RBDHA:2017:555 en ECLI:NL:HR:2004:AN7830

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven