Mr. van de week is André Verburg. De staatsraad bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State promoveerde aan de Universiteit Utrecht op zijn proefschrift ‘Bestuursrechtspraak in balans. Bejegening, beslechting en bewijs’.
U onderzocht wat de bestuursrechter moet doen om te zorgen dat partijen de procedure ervaren als eerlijk en rechtvaardig. Waarom nam u deze vraag als uitgangspunt?
Ik werk ruim 25 jaar in de bestuursrechtspraak. Op enig moment ga je je afvragen of dit wel de goede manier is om conflicten op te lossen. Ik ben erop uitgekomen dat we meer dan de puur juridische perspectieven nodig hebben en daarom werd mijn hoofdvraag wanneer mensen een procedure als eerlijk ervaren, met verdieping naar modern gezag en de rechter als ‘burgervriend’.
En hoe beantwoordt u die vraag?
De burger, maar ook het bestuursorgaan, moet kunnen ervaren dat hij serieus wordt genomen. Vooral voor de uiteindelijke verliezer is het belangrijk dat hij een rechter treft die hem met respect behandelt, hem zijn zegje laat doen, daaraan ook aandacht besteedt en hem vertelt hoe de procedure inhoudelijk en formeel in elkaar zit.
In het persbericht lezen we dat u de burger beschouwt als waardevol lid van de ‘Vereniging Nederland’. Zelf verzonnen, deze variant op de BV Nederland?
Enorm zin om hier te antwoorden ‘BV Nederland? Nooit van gehoord!’ Maar het eerlijke antwoord vind je in stelling 8 bij mijn proefschrift: ‘Nederland is een Vereniging, geen BV. Geld maakt niet gelukkig, erkenning wel.’ Ik denk dat je de samenleving te kort doet als je er alleen een bedrijf in ziet.
De ‘bestuurlijke lus’ kennen we. Maar u houdt een pleidooi voor de ontbrekende ‘burgerlijke lus’. Dat klinkt niet erg aantrekkelijk.
Hoezo niet aantrekkelijk? Als ik met de bus naar de Uithof ga om college te geven en moet staan, ben ik heel blij met een lus waaraan ik mij kan vastgrijpen in het riskante bochtenwerk. Dit lijkt op een bestuursrechtelijke procedure: de reddende lus voor de bijna vallende burger. De gedachte is dat de bestuursrechter de burger wijst op mogelijke lacunes in zijn beroep en hem inlicht over wat hij nog moet doen om succes te behalen. Vanzelfsprekend is het daarna aan de burger zelf om de extra argumenten of bewijzen te leveren, maar de rechter heeft daar een voorlichtende functie vanuit procedurele rechtvaardigheid.
De voorzitter van de Raad van State, Thom de Graaf, twitterde: ‘Redelijk uniek, een staatsraad die promoveert’. Zijn staatsraden niet zo studieus?
Veel staatsraden zijn zo studieus dat ze promoveren vóór ze staatsraad worden. Mijn naamgenoot, Rien Verburg, promoveerde toen hij 75 was en dus al gepensioneerd staatsraad was. Dus voor een Verburg bij de Raad van State ben ik er vroeg bij, maar wel een van de weinige staatsraden die in functie promoveert.
Als u het voor het zeggen had dan?
Als ik het voor het zeggen had, deed ik afstand van de macht. Mijn boek draait om de samenleving die we met elkaar vormen in de verhouding tussen burger – bestuursorgaan – bestuursrechter. Voor de procedurele rechtvaardigheid die ik nastreef, wens ik Nederland meer ‘wij samen’ toe.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Een goede vraag voor memoires of sterfbed.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
In The Once and Future King van T.H. White verandert Merlijn de jonge Arthur telkens in een ander dier, zodat hij van alle dieren kan leren. Zo voel ik mij al jaren: verrijkt door al die mensen die ik mag meemaken. In dat boek is het wel de egel die een proefschrift schrijft. Zo met stekels naar de buitenwereld voel ik mij dan weer niet.
Wat is over u niet bekend, wat wel interessant is?
Het woord transparant(ie) komt 139 keer voor in mijn proefschrift, dus hier claim ik natuurlijk dat er over mij niets onbekend, maar wel interessant is.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Gewoon rechtspraak.nl en wetten.nl.
Welk boek las u het laatst?
‘Moord op de moestuin’ van Nicolien Mizee. Niemand die zo goed het bizarre van het alledaagse kan beschrijven. En daarmee wel weer een goed symbool voor mijn proefschrift, want om dat te schrijven moest ik mijn dagelijkse werk als een wetenschappelijke buitenstaander bestuderen.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand natuurlijk. Ik deel het léven met mijn echtgenote Carola, maar die cel mag je houden.
