Mr. van de week is Laurien Koster. Zij is de voorzitter van het nieuwe College voor de Rechten van de Mens dat begin deze maand is opgericht. Doel van het nieuwe college is de rol van waakhond vervullen op het gebied van mensenrechten in Nederland. Het college is deels een voortzetting van de Commissie Gelijke Behandeling waarvan Koster eerst voorzitter was.
Waarom een College voor de Rechten van de Mens? Het is toch goed gesteld met de mensenrechten in Nederland?
Het is hier natuurlijk geen Syrië. Maar mensenrechten worden in Nederland niet gemakkelijk herkend. Uit onderzoek blijkt dat mensen niet veel meer dan vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en gelijkheidsrechten herkennen als mensenrechten. Hierdoor hebben ze ook geen zicht op alledaagse situaties waarin hun meest fundamentele rechten betrokken zijn. Gebrek aan kennis van de eigen rechten draagt zeker niet bij aan het respect voor de rechten van anderen. En dat zie je vooral terug bij de behandeling van mensen en kinderen, die geen stem hebben of niet populair zijn bij de meerderheid, zoals ouderen, mensen met een beperking of vreemdelingen.
Wat verandert er nu eigenlijk precies? Er zijn geluiden dat het nieuwe college niets meer is dan de Commissie Gelijke Behandeling in een nieuw jasje.
Het College voor de Rechten van de Mens gaat over een veel breder terrein dan de voormalig Commissie Gelijke Behandeling, namelijk alle mensenrechten. De inhoudelijke agenda van het College voor de komende jaren laat zien dat de organisatie ook echt voor een brede insteek kiest (www.mensenrechten.nl). Vergis je overigens niet in de rol die gelijke behandeling speelt bij de realisatie van alledaagse mensenrechten als wonen, werken en onderwijs.
In een interview in Metro stelt u dat jongeren in Nederland heel slecht op de hoogte zijn van mensenrechten. Zelfs het slechtste in Europa. Hoe is dat te verklaren en wat gaat u daaraan doen?
Een van de oorzaken is dat structureel onderwijs op dit gebied ontbreekt. Het wordt aan scholen overgelaten om hier eventueel aandacht aan te besteden binnen het vak burgerschapskunde. Nederland legt daarmee helaas internationale aanbevelingen naast zich neer. De mensenrechtelijke normen zitten vaak verpakt in onze wetgeving, maar dat levert geen bekendheid op bij jongeren. Meer aandacht in het onderwijs voor mensenrechten is dan ook noodzakelijk. Dit is een expliciet aandachtspunt van het College.
Een van uw doelen is schendingen van mensenrechten door overheid en derden voorkomen of corrigeren. Is er op dit moment aanleiding tot ingrijpen?
Ook in Nederland hebben mensenrechten continue aandacht nodigt. Dit blijkt onder meer uit de vele internationale aanbevelingen aan Nederland om de mensenrechtensituatie hier te verbeteren. Die heeft het College bij elkaar gebracht op www.mensenrechtenkwesties.nl.
De focus van het College ligt de komende jaren op ouderenzorg en mensenrechten, vreemdelingen en mensenrechten en een discriminatievrije toegang tot arbeid. Daarnaast is het zaak dat op zo kort mogelijke termijn het Verdrag inzake personen met een beperking geratificeerd wordt. Dit verdrag is al vijfenhalf jaar geleden ondertekend.
De jaarlijkse rapportage van het College over de stand van de mensenrechten in Nederland zal telkens aanleiding vormen tot actie en ingrijpen van maatschappelijke partijen en de overheid zelf.
Wat is het hoogtepunt uit uw juridische carrière?
Dat is toch wel het transitieproces van Commissie Gelijke Behandeling naar een mensenrechteninstituut met een breed mandaat en de kansen die dat biedt voor verwezenlijking van alle mensenrechten, zowel tussen burgers onderling als in de verhouding tussen de staat en al zijn inwoners. Doordat het proces zelf gekenmerkt werd door nauwe verbinding met tal van maatschappelijke partijen heeft het van meet af aan grote meerwaarde voor de positionering van het toekomstig College gehad. Dat zie ik terug in de vraag naar oordelen, adviezen en samenwerking, maar ook in de publiciteit.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Mr. Harry van den Haak, voormalig president van de rechtbanken Alkmaar en Haarlem en het Hof Amsterdam. Hij heeft mij als jong advocaat al geleerd door de juridische strijd heen altijd naar het werkelijk belang van partijen te kijken. En daarnaar te handelen.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Artikel 1 van de Grondwet. Omdat het symbool is voor de inclusieve samenleving, die Nederland wil zijn.
Welk wetsartikel het slechtst?
Jammer vind ik dat alle daarop volgende artikelen tezamen dat beeld van inclusiviteit niet voor ieder herkenbaar en compleet genoeg neerzetten.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
De website van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, www.echr.coe.int
Welk boek las u het laatst?
‘De overgave’ van Arthur Japin.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand natuurlijk want ik vind dat een ongekende inbreuk op de privacy.
