Mr. van de week is mr. Tjalling Beetstra. Hij is strafrechtjurist en criminoloog. Na zijn studie heeft Beetstra zich toegespitst op het onderzoek naar de sociale constructie van satanisch ritueel misbruik in de Verenigde Staten en Nederland. De resultaten daarvan hebben de basis gevormd voor zijn proefschrift, waaraan hij in 2000 is begonnen en waarop hij 29 oktober jl. is gepromoveerd.
Satanisch ritueel misbruik. Noem eens een voorbeeld.
Volgens de gelovers in dit fenomeen moet daaronder worden begrepen: mishandeling, marteling en verkrachting, deelname aan orgieën, gedwongen prostitutie, seksueel misbruik van kinderen, moord en kannibalisme. Dezelfde gelovers beweren dat alleen al in de Verenigde Staten jaarlijks 50.000 mensen tijdens satanische rituelen worden gedood. Desondanks is het voor mij onmogelijk om een concreet voorbeeld van satanisch ritueel misbruik te noemen. Tot op heden is daarvan namelijk geen spoor van bewijs gevonden. Het enige bewijs zijn de herinneringen aan satanisch ritueel misbruik, die vrouwen veelal onder hypnose tijdens jarenlange therapeutische sessies hebben hervonden.
Wij moesten wel even nadenken over de link tussen dit verschijnsel en het recht. U heeft het debat over dit verschijnsel onderzocht, is er dan een debat?
In de Verenigde Staten wordt sinds 1980 in de psychotherapie, de media en de strafrechtspraktijk gediscussieerd over satanisch ritueel misbruik. Mede als gevolg daarvan is daar eind jaren tachtig een morele paniek ontstaan die jaren heeft aangehouden en die gepaard is gegaan met een moderne heksenjacht. Tijdens deze satanistenjacht zijn duizenden mensen ervan beschuldigd dat zij satanisch ritueel misbruik hebben gepleegd, zijn honderden mensen daarvoor daadwerkelijk strafrechtelijk vervolgd en zijn zo’n honderd mensen veroordeeld tot jarenlange en soms zelfs levenslange gevangenisstraffen.
In Nederland heeft er tussen 1993 en 1995 een discussie plaatsgevonden op dezelfde maatschappelijke terreinen. Mede door een publiciteitsoffensief van critici en sceptici en het ontbreken van een voedingsbodem in het grotendeels seculiere Nederland voor verhalen over mogelijke satanische praktijken heeft de discussie hier gelukkig niet geleid tot een morele paniek.
Is Nederland samen met de VS koploper of wellicht gidsland op dit gebied?
De basis van het fenomeen is de psychotherapeutische praktijk in de Verenigde Staten, waar vrouwen onder hypnose herinneringen aan satanisch ritueel misbruik hebben hervonden. Van daaruit heeft het gedachtegoed ter zake en de daarmee gepaard gaande complottheorieën zich eerst verspreid naar de rest van de overwegend religieuze samenleving en daarna naar Europa. De Verenigde Staten zijn op dit gebied zeker een gidsland. Bovendien zijn zij koploper in de wereld voor wat betreft het aantal mensen dat wegens satanisch ritueel misbruik is beschuldigd, vervolgd dan wel veroordeeld.
Nederland is het eerste land op het Europese continent waar satanisch ritueel misbruik voet aan wal zet. Dit gebeurt nadat psychotherapeuten uit de Verenigde Staten hun Nederlandse collega’s tijdens workshops over de meervoudige persoonlijkheidsstoornis, de stoornis waaraan volgens hen álle slachtoffers van satanisch ritueel misbruik lijden, hebben voorgelicht. Een aantal van deze Nederlandse psychotherapeuten probeert daarna met wisselend succes satanisch ritueel misbruik in andere Europese landen als maatschappelijk probleem onderkend te krijgen. In die zin kan Nederland een gidsland worden genoemd.
Wie is in uw juridische bestaan uw bron van inspiratie?
Niet iemand in het bijzonder.
Welk wetsartikel vindt u het mooist?
Wetboek van Strafrecht, Titel XIV: Misdrijven tegen de zeden, omdat aan de artikelen in deze titel prachtig is te zien hoe er in de samenleving in de loop der tijd over bepaalde morele kwesties is en wordt gedacht. Onrust over moraliteit komt nu eenmaal in golven. Denk bijvoorbeeld aan de invoering van de wet tegen de bestrijding van de zedeloosheid in 1911 en de verwijdering van onder meer de artikelen 248bis (homoseksualiteit) in 1971 en 250bis (bordeelverbod) in 2000 uit deze titel.
Welk wetsartikel vindt u het slechtst?
De Wet Terroristische Misdrijven en alle andere wetgeving die in de 21e eeuw in het kader van de zogenaamde oorlog tegen het terrorisme is ingevoerd. De kans dat burgers in Nederland het slachtoffer worden van een aanslag is immers even klein als de kans op een prijs in een nationale loterij. Er is een kans, maar die is zo ontzettend klein dat zij de invoering van deze wetgeving niet rechtvaardigt.
Wat is uw hoogtepunt in uw juridische carrière?
Het behalen van mijn doctorsbul.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Eerlijk gezegd bezoek ik zelden juridische websites. Als ik dit al doe, zijn het meestal websites uit Duitsland en de Verenigde Staten.
Welk boek las u het laatst?
Het laatste boek dat ik heb uitgelezen is ‘Bestie Mensch: Tarnung – Lüge – Strategie’ van Thomas Müller, de leider van de Kriminalpsychologische Dienst in Wenen. Müller adviseert en helpt rechercheurs in Oostenrijk en andere landen bij de coördinatie van complexe moord- en zedenzaken en bij het opstellen van daderprofielen. In dit boek legt Müller uit hoe hij in de praktijk te werk gaat.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand, omdat ik vind dat elke gevangene in Nederland recht behoort te hebben op een eigen cel.
Weet u een goede Mr. van de Week? Mail ons: office@mr-magazine.nl
