Zoals ieder jaar is ook per 1 januari 2024 weer een aantal nieuwe wetten en regelingen in werking getreden. Mr. zet een aantal belangrijke veranderingen op een rij.
De Omgevingswet
Tadaa! Na vijf keer uitstel treedt de Omgevingswet per 1 januari 2024 dan ein-de-lijk in werking. De wet, die alle huidige wet- en regelgeving op het gebied van de leefomgeving in Nederland bundelt (bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur), ligt al sinds maart 2016 klaar om in te voeren. Maar de complexiteit van de wet − er werd wel gesproken over de omvangrijkste wetgevingsoperatie sinds de grondwetsherziening van 1848 −, de coronacrisis en vooral problemen met het aan de wet gekoppelde ict-systeem gooiden roet in het eten. Keer op keer stelde het kabinet inwerkingtreding uit. Uiteindelijk gaf de Eerste Kamer in maart 2023 groen licht voor invoering per 1 januari 2024.
Doxing strafbaar
Het ongewenst verspreiden van persoonlijke gegevens, bijvoorbeeld adressen of telefoonnummers, om iemand te intimideren – ook wel doxing genoemd – is vanaf 1 januari strafbaar. Daders riskeren een gevangenisstraf van maximaal twee jaar of een geldboete van maximaal 22.500 euro. De maximale gevangenisstraf wordt met een derde verhoogd wanneer de doxing op personen met een bepaald beroep is gericht. Denk daarbij aan politici, rechters, advocaten, journalisten en politieagenten.
Vergoedingen bezwaar WOZ en bpm omlaag
De vergoedingen voor rechtsbijstand en schade bij het bezwaar maken tegen WOZ en bpm (belasting personenauto’s en motoren) zijn vanaf 1 januari flink lager. Ook betalen gemeente en de Belastingdienst de proceskostenvergoeding voortaan direct aan burgers of bedrijven in plaats van aan de bezwaarbureaus die op no cure, no pay-basis bezwaar voor hen aantekenen. De schadevergoeding bij overschrijding van de redelijke termijn van twee jaar gaat omlaag van 500 naar 50 euro per half jaar. Deze verlagingen moeten ertoe leiden dat minder juridische procedures worden gestart.
Afgelopen jaar waarschuwde voorzitter Henk Naves van de Raad voor de rechtspraak voor vastlopende belastingrechtspraak door tienduizenden no cure, no pay-zaken. En in de loop van het jaar konden bureaus die bezwaar maakten met als enige doel zoveel mogelijk aan proceskostenvergoedingen binnen te harken, op een steeds kritischer bejegening door rechters rekenen.
Dubbele achternaam
Ouders kunnen hun kinderen voortaan de achternamen van beide ouders geven als hun eerste kind op of na 1 januari 2024 wordt geboren. De gekozen gecombineerde achternaam geldt vervolgens voor al hun volgende kinderen. Er is een overgangsregeling voor kinderen die op of na 1 januari 2016 zijn geboren; ouders kunnen (binnen een jaar) voor hen alsnog een dubbele achternaam kiezen.
Geldboetes strafbare feiten omhoog
De geldboetes voor strafbare feiten gaan omhoog. De maximale boete voor de eerste categorie stijgt van 450 naar 515 euro, die van de zesde (en hoogste) categorie van 900.000 naar 1.030.000 euro. De geldboetes worden elke twee jaar aangepast.
Digitaal oprichten bv
Voor het oprichten van een besloten vennootschappen hoef je niet meer naar de notaris, dat kan vanaf nu online. Notaris en cliënt hebben contact via een door de KNB beheerd platform; zij nemen samen de door de notaris opgestelde akte door. Daarna vindt digitale identificatie plaats en wordt digitaal ondertekend.
Een notaris kan weigeren om online een bv op te richten, bijvoorbeeld bij een vermoeden van identiteitsfraude.
Uitbreiding sluitingsbevoegdheid woningen
Burgemeesters konden een woning al sluiten als er binnen die woning ernstig geweld plaatsvindt, maar nu kan sluiting ook als dat geweld in de buurt van een woning is, zoals explosies of beschietingen. Of als er ernstig geweld wordt verwacht, bijvoorbeeld omdat er wapens in een woning zijn gevonden. Tot nu toe moesten burgemeesters in zulke gevallen hun toevlucht zoeken in noodbevelen.
Griffierechten stijgen minder dan gepland
De griffierechten stijgen vanaf 1 januari 2024 met 1,83 procent vergeleken met de tarieven in 2023. Dat is minder dan eerder was gepland. Om dit te betalen zijn civiele zaken boven 100.000 euro en zaken voor het Netherlands Commercial Court uitgezonderd. De griffierechten voor die zaken stijgen met 15,33%.
Strengere aanpak dierenmishandeling
De nieuwe Wet aanpak dierenmishandeling en dierverwaarlozing verhoogt de strafmaxima op deze delicten van drie naar vijf jaar. De mogelijkheden om bedrijven te sluiten als het welzijn van dieren wordt bedreigd worden verruimd, en een verbod op het houden van dieren kan als zelfstandige maatregel worden opgelegd.
Een overzicht van nieuwe wetten en regels is te vinden op de website van de Rijksoverheid.
