Wet onduidelijk
Na jaren van juridische procedures tussen advocatenkantoor Stibbe en het OM over schending van het verschoningsrecht in de zaak-Castor tegen Box Consultants, deed de Hoge Raad vorig jaar maart uitspraak over de vraag hoe om te gaan met geheimhoudergegevens. De Hoge Raad kwam in antwoord op prejudiciële vragen van het gerechtshof Den Bosch tot de conclusie dat de wet niet duidelijk genoeg is waar het gaat om de omgang met grote hoeveelheden informatie door justitie, waarvan een deel wellicht onder het verschoningsrecht valt. De rechter-commissaris zou een grotere rol moeten spelen bij de omgang met dit soort gegevens, zo oordeelde de Hoge Raad.
Filtering door RC
Het OM heeft de uitspraak van de Hoge Raad verwerkt in de aanwijzing. Hierin wordt voorgeschreven dat wanneer redelijkerwijs kan worden vermoed dat er gegevens van geheimhouders tussen onderzochte onderzochte gegevens zitten, een filtering van deze gegevens moet worden gedaan. Die filtering moet worden uitgevoerd door een rechter-commissaris, tenzij het OM (geautomatiseerd) de filtering zonder kennisname van het verschoningsgerechtigd materiaal zelf kan uitvoeren.
De opsporingsambtenaren die het strafrechtelijk onderzoek uitvoeren, mogen op geen enkele wijze kennisnemen van de gegevens die onder het verschoningsrecht (kunnen) vallen. De gegevens die onder het verschoningsrecht vallen, moeten worden vernietigd zodat zij niet gebruikt kunnen worden in het strafrechtelijk onderzoek
Spoedgevallen
De filteringsprocedure moet standaard worden gevolgd door OM en opsporing, tenzij sprake is van een spoedgeval waarin filtering niet kan worden afgewacht. Het gaat dan om situaties waarin het onderzoek niet kan worden uitgesteld omdat anders het leven, de veiligheid of gezondheid van mensen ernstig in gevaar komt, zoals een ontvoering of vermissing.
Blij
Guus Schram, lid van het College van procureurs-generaal zegt dat het College blij is dat er nu duidelijkheid is over de werkwijze van het OM. “De aanwijzing doet recht aan zowel de belangen van het verschoningsrecht als het maatschappelijk belang van effectieve opsporing en vervolging.”
Schikking
In de zaak-Castor gaf het OM in oktober 2023 toe dat het het verschoningsrecht van de Stibbe-advocaten had geschonden. De zaak werd geseponeerd. In november 2024 troffen het OM en Stibbe een schikking over de beëindiging van de lopende procedures.
