Wat levert het op om met elkaar te praten in plaats van over elkaar? Waarom zou je stoppen met praten over elkaar? Laat ons je een concrete casus schetsen om deze vraag te kunnen beantwoorden.
“Ik heb nu al een paar keer gehad dat ik een kamer binnenloop en dat dan het gesprek stokt. Je weet wel, je hoort geroezemoes als je aan komt lopen en zodra je dan de kamer binnenstapt, ze je zien, is het abrupt stil.” “Ik ervaar dat ook als ik in overleg moet met mijn baas. Ik loop zijn kamer binnen voor overleg en binnen een paar seconden weet ik hoe het ervoor staat: hij zegt niets maar ik zie zijn blik en voel me direct ongemakkelijk.”
Wij herkennen wat ze beschrijft. Uit eigen ervaringen, van verhalen van andere coachees en van verhalen die rondgaan op kantoren. Misschien herken jij dit ook? Het is in ieder geval een fenomeen dat op vele verschillende werkvloeren voorkomt: praten over een collega in plaats van met die betreffende collega. Of juist heel veel dingen onbenoemd laten en niet bespreken, zodat ze meer en meer een eigen leven gaan leiden.
Collega’s die op elkaar letten, oordelen over elkaar en die mening onderling bespreken. “Heb je gehoord wat een domme fout hij gemaakt heeft in die akte!?” “Gisteren was ze aan de telefoon en de manier waarop ze die cliënt te woord stond, kan echt niet! Daar moet iemand echt eens wat van zeggen, hoor!”
Niets menselijks is zelfs ons juristen vreemd. Voor de persoon in kwestie, degene die zich bekeken voelt, niet begrepen voelt of het idee heeft het nooit goed te doen, kan het heel heftig zijn.
De coachee in kwestie aan het woord in reactie op de vraag wat het met haar doet als ze de ogen van haar collega’s voelt of bij haar baas de kamer binnen stapt: “Ik wil dan het liefst meteen weer omdraaien en weglopen. Het voelt zo ongemakkelijk, de spanning in de kamer is om te snijden.”
Dat is precies wat praten over in plaats van met elkaar veroorzaakt: een ongemakkelijk gevoel, een onveilige situatie op de werkvloer. Een sfeer waarin mensen steeds minder zichzelf durven zijn uit angst voor de mening van collega’s of hun baas/leidinggevende/patroon. Dit heeft tot gevolg dat mensen zich terugtrekken, met (steeds) minder plezier naar hun werk gaan en – niet geheel onbelangrijk – een stuk minder productief zijn.
Als een jurist, advocaat of kandidaat-notaris zich onzeker voelt, zal hij of zij juridische stukken tot in den treure blijven checken, aanpassen, nog een keer controleren en dan pas versturen. Op deze manier krijg je als werknemer zelden of nooit je werk op tijd af, moet je avonden (en misschien zelfs weekenden en/of nachten) doorwerken, waardoor de balans werk-privé totaal verstoord raakt. Dit veroorzaakt stress en op de lange termijn kan het zelfs leiden tot een burn-out.
Niet alleen voor werknemers, maar ook voor werkgevers is het dus essentieel dat dit soort situaties op de werkvloer worden herkend, erkend en bespreekbaar gemaakt. Werkgevers zullen oog moeten hebben (of gaan ontwikkelen) voor (ongewenst) gedrag op de werkvloer. Ten eerste is het -als je het vanuit het oogpunt van omzet bekijkt- veel te tijdrovend als een jurist blijft checken, aanpassen en controleren. Ten tweede kost een werknemer die uitvalt met burn-out en (hopelijk) gaat reïntegreren ook handenvol geld. En dan is er nog de weerslag die dit alles heeft op relatie werkgever-werknemer: irritatie en frustratie vieren hoogtij. Dit heeft vervolgens weer zijn weerslag op het gedrag van zowel werkgever als werknemer: zie daar, een vicieuze cirkel.
Zo’n sfeer op de werkvloer kan zelfs toxisch worden. Een ‘vergiftigde’ werkcultuur waar alleen maar negativiteit heerst, zorgt ervoor dat zelfs de beste medewerkers vertrekken en/of ziek worden. Mensen verlaten namelijk niet een baan (functie), ze verlaten een kantoor of werkvloer waar de sfeer verziekt is of waar een cultuur heerst van je mond houden en niet vertellen waar het écht over gaat.
Praten met elkaar in plaats van over elkaar levert een betere werksfeer op, minder ziekteverzuim en een hogere productiviteit. Redenen genoeg om het eens te proberen, toch?!
Heb je tips nodig over het omgaan met een toxische cultuur, wil je je eigen ervaringen delen of eens van gedachten wisselen over de sfeer op jouw werkvloer? Mail dan (uiteraard vertrouwelijk) naar mr.blog@masteryourselfacademy.nl.
