In de zogeheten Libor-affaire betaalde de Rabobank maar liefst 70 miljoen euro aan de Staat, ter voorkoming van strafvervolging van de bank en haar werknemers. Niet eerder werd een strafzaak voor een dergelijk hoog bedrag geschikt. Opmerkelijk nieuws dus, mede gezien het feit dat de strafbepaling die het manipuleren van benchmarks zoals Libor en Euribor verbiedt, pas in 2016 zal worden ingevoerd. Die wetswijziging wordt noodzakelijk geacht omdat de geldende marktmisbruikwetgeving tekortschiet. Akkoord, maar wat is dan de juridische basis voor de schikking geweest? Een klassieker: valsheid in geschrift. Het OM stelt dat zo’n honderd valsheidsdelicten zijn gepleegd. Vermenigvuldigt men dat aantal feiten met de maximaal mogelijke geldboete, dan rolt daar ongeveer het genoemde schikkingsbedrag uit. Het is de hoofdprijs.
Desondanks is niet iedereen tevreden. De minister van Financiën wil dat ex-werknemers worden vervolgd. Hij heeft het openbaar ministerie daartoe publiekelijk opgeroepen. Daarnaast willen beweerdelijk benadeelde partijen dat de bank en haar bestuurders worden vervolgd. Zij zijn een beklagprocedure gestart om het gerechtshof alsnog de vervolging te doen bevelen.
Wat moeten we hiervan denken? Allereerst dat het merkwaardig zou zijn de strafrechtelijke bejegening van de destijds betrokken personen afhankelijk te stellen van de toevalligheid of zij ten tijde van de schikking nog bij de bank werkzaam waren. Het gelijkheidsbeginsel stelt grenzen aan de mogelijkheid tot vervolging van ex-werknemers die niets anders deden dan hun collega’s die nog bij de bank in dienst zijn. Verder moet worden bedacht dat een bestuurder die pas achteraf bekend is geworden met verboden gedragingen, weliswaar politiek-bestuurlijk verantwoordelijk kan worden gehouden, maar strafrechtelijk bezien vrijuit moet gaan. In het strafrecht is nu eenmaal geen plaats voor risico-aansprakelijkheid. En ten slotte zal geen strafrechter ooit komen tot zo’n draconische geldboete als in de transactie overeengekomen. Een vervolging van de bank zal het OM hooguit een troostprijs opleveren. Is dat wat men wil?
