Een ondernemer die voorziet dat zijn vennootschap onder haar schuldenlast bezwijkt, zoekt soms een uitweg om zijn bedrijf zonder die ‘ballast’ voort te zetten. Diezelfde neiging kan ontstaan wanneer hij van een specifieke – al dan niet latente – schuldeiser verlost wil worden. Een doorstart-operatie ligt dan voor de hand. De ondernemer koopt via een nieuwe BV de belangrijkste activa uit de faillissementsboedel van zijn oude BV. Alleen de goedkoopste en gezondste werknemers gaan over, de belangrijkste schulden blijven in het ‘sterfhuis’ achter.
Een faillissement is daarbij overigens niet altijd nodig. Constateert de aandeelhouder/bestuurder dat er geen baten meer zijn, dan ontbindt hij de BV en doet hiervan opgave bij het handelsregister (art. 2:19 lid 4 BW). Men spreekt dan van een ‘turboliquidatie’. Rekening en verantwoording door een vereffenaar zijn dan evenmin vereist. Dikwijls vindt zo’n turboliquidatie plaats na eerdere overdracht van de activa voor een vriendenprijsje aan de nieuwe BV. Soms geschiedt dit zelfs met gesloten beurs, door verrekening van de koopprijs met een ‘geconstrueerde’ schuld aan de overnemer. Een lastige curator komt er bij zo’n onderling een-tweetje niet aan te pas.
De Utrechtse kantonrechter kwam deze praktijk onlangs duidelijk de keel uit. Nadat Buitelaar bemiddelingskosten had betaald aan Vizier Vastgoed OG BV voor de totstandkoming van een huurovereenkomst, bleek hem dat deze ook optrad als bemiddelaar voor de verhuurder. Volgens de wet mag dat niet en Buitelaar wilde zijn geld terug. Vizier Vastgoed OG BV bleek inmiddels echter te zijn ‘geturboliquideerd’. Wel stond sinds medio 2015 Vizier Makelaardij OG BV ingeschreven in het handelsregister, een vennootschap met dezelfde bestuurder/aandeelhouder, gevestigd op hetzelfde adres en werkzaam op identieke wijze als voorheen Vizier Vastgoed OG BV.
Daarop dagvaardt Buitelaar Vizier Makelaardij OG BV als ‘rechtsopvolger’ van Vizier Vastgoed OG BV. Deze stelt dat zij nooit een contract met Buitelaar heeft gesloten en ook niet – bijvoorbeeld door juridische fusie – de rechtsopvolger onder algemene titel van Vizier Vastgoed OG BV is. De kantonrechter gaat hier niet in mee. Met toepassing van het Rainbow-arrest van de Hoge Raad (NJ 2000, 698) vereenzelvigt hij Vizier Makelaardij OG BV met Vizier Vastgoed OG BV. Ofwel, het identiteitsverschil tussen beide vennootschappen wordt volledig weggedacht. Buitelaars vordering wordt toegewezen. Een effectieve wijze om de gevolgen van een verdachte turboliquidatie te torpederen (Rechtbank Midden-Nederland, sector kanton, 22 juni 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:3415)
