Wie iets koopt in een winkel of via Marktplaats betaalt op het moment dat hij het product krijgt. Gelijk oversteken – daar is toch niks mis mee?
“Zolang beide partijen daadwerkelijk oversteken niet! Het ‘probleem’ van letterlijk gelijktijdig oversteken/presteren is alleen dat je idealiter één milliseconde voor de voorgenomen ruil moet kunnen controleren of beide partijen nog wel beschikkingsbevoegd zijn over het object van de transactie. Bovendien kent het Nederlandse privaatrecht de terugwerkende kracht van faillissement, hetgeen met zich kan brengen dat – indien partijen om 15 uur ’s middags beiden presteren, maar een van de partijen om 17 uur failliet gaat – deze partij achteraf bezien nooit heeft gepresteerd. Ten slotte is het zo dat – indien een van beide partijen beschikkingsonbevoegd blijkt – de uitkomst van gelijk oversteken ‘op zijn best’ luidt dat beide partijen niet presteren, terwijl het vaak van groot belang is dat beide partijen – ondanks bijvoorbeeld een faillissement – wél presteren.”
Maar bij notariële transacties – registergoederen, aandelen – ligt gelijk oversteken niet meer voor de hand? Welke nadelen ziet u hier?
“Bij de (ver)koop van roerende zaken in een winkel zijn deze problemen inderdaad niet zo ernstig – een koper die iets niet krijgt bij de Hema, kan het nogmaals proberen bij de nabijgelegen Kruidvat. Dit ligt alleen anders bij de koop van bijvoorbeeld een huis; het is per definitie onmogelijk om hetzelfde huis op dezelfde locatie van een andere verkoper te verwerven! Een ander nadeel is dat bij een registergoedtransactie best lastig is om te controleren of een partij nog wel beschikkingsbevoegd is. Dit moet worden gecontroleerd in meerdere registers, op meerdere tijdstippen, en ten aanzien van meerdere personen (koper, verkoper en hypotheekhouders); dit kost notarissen veel tijd en (daardoor) partijen veel geld.”
Heeft gelijk oversteken volgens u ook voordelen?
“Het grootste voordeel is de conceptuele eenvoud. Vandaar dat ik reeds als kind deze methode toepaste bij het ruilen van snoepgoed.”
Is het nodig om wetgeving aan te passen zodat wordt tegemoetgekomen aan de nadelen van gelijk oversteken?
“Niet per se. In Nederland kennen we bij de koop van registergoederen de mogelijkheid om de koopovereenkomst in te schrijven in de openbare registers (art. 7:3 BW). Zodra dit is gebeurd, weet de koper zeker dat hij het gekochte goed zal verkrijgen; gelijk(tijdig) oversteken is dan niet meer nodig!”
Wat kunnen notarissen in de praktijk leren van uw onderzoek?
“Mijn onderzoek bevat een uitgebreide analyse over de omvang van de zorgplicht die op notarissen rust in het kader van ‘notarieel gelijk oversteken’ en bespreekt bovendien wat naar huidig recht de mogelijkheden zijn om risico’s in deze context te voorkomen. Echter, ik zou menen dat mijn proefschrift vooral interessant is voor de (notariële) jurist die het vermogensrecht eens vanuit een (hopelijk) verfrissend perspectief wil bezien.”
Een van uw stellingen bij het proefschrift luidt: ‘De norm dat zij die werkzaam zijn in de juridische sector formele kleding dienen te dragen, is onzinnig.’ U droeg tijdens de promotie geen rokkostuum met wit vest en witte strik? Of slaat die stelling meer op (mantel)pakken van advocaten?
“Ik droeg wel degelijk een rokkostuum. Ik snap dat formele kleding in de huidige maatschappij de norm is, en mijn stelling is niet dat men zich niet hoeft te conformeren aan normen. Ik vind formele kleding – van wat voor aard dan ook – alleen een slechte graadmeter voor iemands competentie of professionaliteit, omdat iedereen formele kleding kan dragen. Een diploma aan de muur – eventueel gepaard gaand met een cijferlijst – zou genoeg moeten zijn voor een cliënt om te begrijpen dat de juridisch beroepsbeoefenaar die hij of zij tegenover zich heeft, daadwerkelijk kundig en professioneel is.”
Als ik het voor het zeggen had…
“… dan zou er een hoop veranderen, te beginnen een verbod op brommers en elektrische fietsen.”
Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“Prins Zuko uit de serie Avatar: The Last Airbender (deze show heeft me geholpen in de tamelijk zenuwachtige avonden vóór mijn verdediging). Mensen die de serie kennen, zullen het begrijpen. Mensen die de serie niet kennen, wil ik graag bij dezen een kijktip meegeven.”
Welk boek heeft u het laatst gelezen?
“Na de verdediging van mijn proefschrift ben ik vooral bezig geweest met onderwijs, dus het – wellicht enigszins teleurstellende – antwoord op deze vraag luidt de Pitlo Goederenrecht.”
Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?
“Ik zou menen dat ieder aspect van mijn persoonlijkheid wel bekend is bij tenminste één persoon en dat ik het bovendien moeilijk vind om in te schatten wat het grote publiek ‘interessant’ vindt, dus bij dezen een aantal aspecten van mijn persoonlijkheid die hopelijk als interessant kwalificeren: ik ben een fan van a) alle activiteiten op tweewielers (met name wielrennen, mountainbiken en motorrijden), b) hardstyle, c) ruimtevaart, d) Lego, e) Spongebob, f) discgolfen (het is golf, maar dan met frisbees) en g) F1 coureur Yuki Tsunoda.”
Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
“Een fietsvakantie in de Alpen of Pyreneeën. De lijdensweg van de beklimming gevolgd door absolute doodsangst in de afdaling, en het geheel afsluiten met een koud biertje op een zonnig terras.”
Met welke beroemdheid zou u kort in een gevangeniscel willen zitten?
“Met Willem-Alexander. Ik ben zelf bepaald geen fan van de monarchie (vermoedelijk een uitvloeisel van Noordoost-Groningse nuchterheid), en ik zou hem graag eens onder vier ogen spreken om te zien of hij dat sentiment niet stiekem ook deelt. Ik kan me bovendien goed voorstellen dat hij bepaalde uitspraken/neigingen zijn hele leven heeft moeten onderdrukken, en ik zou daarom graag willen horen wat hij zou doen als hij niet langer gebukt zou gaan onder de verplichtingen die op hem rusten in hoedanigheid van staatshoofd.”
Benieuwd naar de studententijd van Tiddo Bos? Kijk hier.
