Tijdens de coaching van toekomstige leiders en partners komen mijn eigen fouten regelmatig voorbij. Mijn onvergeeflijk stomme optreden tijdens mijn eerste maatschapsvergadering als kersverse partner doet het altijd goed. In mijn blinde bewijsdrang had ik een nieuw salarissysteem voor het ondersteunend personeel bedacht, omdat dit naar mijn mening al te lang op de agenda stond. Niet gehinderd door enig gevoel voor verhoudingen, trok ik in de vergadering even enthousiast als breedvoerig van leer met mijn briljante plan, dat na een pijnlijke stilte door de oudste partner in rang subtiel naar de volgende vergadering werd doorgeschoven. Na de vergadering werd ik door de bewuste partner op het matje geroepen. Hoe ik het in mijn hoofd haalde om zo’n gevoelig onderwerp zonder zijn toestemming ter tafel te brengen. Of ik eigenlijk wel begreep waarom dit onderwerp zo stroperig op de agenda bleef circuleren…… Of ik wel even mijn plaats in het geheel in ogenschouw wilde nemen… Deze even pijnlijke als leerzame vuurdoop gebruik ik nu in de coaching als kader om te praten over de politieke route die je moet zoeken in je weg omhoog in de organisatie. Dit is deel 3 in de serie ‘de jurist als leidinggevende’ en gaat over hoe je fouten kunt gebruiken in het leerproces van je medewerkers.
‘Ik heb het verkloot, ik heb een fout gemaakt, ik ben onderuitgegaan’, dit soort uitspraken doen juristen zelden in het openbaar. Ik weet nog wel dat het me tijdens mijn stage op een gegeven moment ging opvallen dat nooit iemand een zaak verloren leek te hebben. Aan de lunch werd alleen maar gepocht over de gewonnen zaken en de slimme trucjes, waarmee men de tegenpartij te slim af was geweest. Dit heeft natuurlijk te maken met de perceptie dat we meteen briljant moeten zijn en dat we de fouten, die we maken op de weg naar succes toe, maar beter kunnen omzeilen en verbergen voor de buitenwereld. We leven in een tijd van afrekenen en verantwoorden. Falen is taboe. Aan de andere kant weten we inmiddels ook dat we van fouten kunnen leren. Dit wordt ook wel de ‘faalparadox’ genoemd. Je weet dat het goed is om je fouten onder ogen te zien, maar tegelijkertijd fiets je er liever om heen.
En ja, wat is eigenlijk een fout? Een beroepsfout is een duidelijke fout, maar is je laten inpakken in onderhandelingen of een strategie die verkeerd uitpakt, is dat ook per se fout? We kijken te veel naar goed of fout. Het gaat er eigenlijk om dat je kunt aangeven welke vaardigheid, gedrag of strategie anders had gekund en wat je op basis daarvan anders had kunnen doen. Daarmee is de kans ook groter dat je van situaties leert.
Dat we hier zo slecht mee omgaan blijft niet zonder consequenties. Jonge juristen durven hun twijfels, vragen en zorgen vaak niet met hun begeleiders te delen of verdoezelen hun fouten zelfs. Soms vragen ze uit angst om het niet goed te doen ook niet om feedback, waardoor ze eigenlijk niet leren en hun ontwikkeling stagneert. Maar falen is juist een noodzakelijk onderdeel van een leerproces. Falen is een must, om ervan te leren, om beter te worden. Fietsen leer je ook het beste door vallen en opstaan.
Gelukkig zijn er nieuwe geluiden. Interessant is de trend die breekt met het beeld van misplaatste onfeilbaarheid: de FuckUp Nights, een wereldwijd concept van georganiseerde bijeenkomsten vanuit het gedachtegoed dat er teveel over succesverhalen wordt gepraat en te weinig over falen. Door niet je grootste successen te delen, maar juist je misstappen willen FuckUp Nights laten zien dat iedereen fouten maakt en dat je daar juist van kan leren. Door ons falen te delen, leren we onszelf te relativeren en krijgen we beter inzicht in wie we zijn.
Het begon allemaal in Mexico met een avondje tequila drinken en fouten delen met elkaar en inmiddels worden in 53 landen op podia Fuckups gedeeld (ook in Nederland). Het gaat als volgt: op elke bijeenkomst vertellen daartoe uitgenodigde sprekers, ‘FuckUp-Helden’ genoemd, in een kort, bondig verhaal van 7 minuten hoe ze hebben gefaald, wat voor gevolgen dat heeft gehad – en niet onbelangrijk – wat ze daarvan geleerd hebben en hoe ze dit anders zouden hebben moeten aanpakken. Daarna is er nog een vragenronde van 10 minuten, waarna de volgende spreker verder gaat.
Wellicht de beste FuckUp-Held aller tijden is Steve Jobs. In 2005 hield Jobs een inmiddels beroemd geworden speech aan de Stanford University, waarin hij zijn ervaringen met falen benadrukte. Zo vertelde hij dat hij gefaald had op de middelbare school. Per ongeluk koos hij voor een verkeerde middelbare school: eentje waar hij zich totaal niet thuis voelde. Hij zag de waarde van de lessen die daar gegeven werden niet in en wist totaal niet wat hij wilde doen met zijn leven. Daarom stopte hij halverwege zijn schoolcarrière. Hij ging van school af en werd een ‘dropout’, een falende leerling. Omdat hij geen normale lessen meer kon volgen, ging hij maar les nemen in kalligraferen, iets wat op dat moment volkomen nutteloos was. Maar tien jaar later kon hij dit goed gebruiken bij het ontwerp van de eerste Maccomputer. Dus als hij niet had gefaald op school, en geen ‘dropout’ was geworden, had de Mac nooit zo’n mooie typografie gehad (Amazing Steve Jobs Speech at Stanford: https://youtu.be/mFi4zNJ7AxQ)
Je voelt ‘m al aankomen, dit is een oproep voor het organiseren van Fuckups. Welke FuckUp- Held durft? Geef jouw mensen eens de kans om te leren van jouw fouten. Misschien een leuk alternatief voor een saaie vergadering of kantooruitje?
Nog wel even een paar aanwijzingen.
Zorg voor een open fouten cultuur
Je kunt dagelijks de FuckUp-Held uithangen, maar dit heeft natuurlijk alleen zin als jouw personeel zelf ook fouten durft te maken en dit ook kan zien als iets wat je nodig hebt om beter te worden, want anders leren ze ook niet van jou. Daarom is het van belang om te investeren in een open fouten cultuur. Een open fouten cultuur is een cultuur waarin het niet erg is om fouten te maken en waarbij ontwikkeling centraal staat. In een open fouten cultuur zijn fouten leerervaringen en je bent niet bezig met het afschuiven van verantwoordelijkheid of het aanwijzen van schuldigen. Ook al is er een schuldige aan te wijzen, dan is het toch nog belangrijker om bezig te zijn met het leerproces. In een dergelijke cultuur is geven en ontvangen van feedback een wezenlijk onderdeel.
De angst- en afrekencultuur, die binnen veel juridische organisaties nog aanwezig is, staat hiermee op gespannen voet. Als dat niet verandert, dan verandert de percepties over fouten maken ook niet en dan is ook dit hele Fuckup-gebeuren tot mislukken gedoemd. Helaas….
Activeer het leerproces
Vraag aan jouw medewerker de door jou gemaakte fout te analyseren en laat hem aangeven hoe hij dit anders had aangepakt om deze fout te voorkomen. Deel daarna jouw eigen analyse. Wissel samen uit wat je hiervan leert. Het delen van jouw fouten zal de relatie met je medewerkers positief beïnvloeden. Hoe meer jij van jezelf laat zien, des te sympathieker zullen ze jou vinden en dat zal de motivatie om voor jou te werken ook weer vergroten.
Ik zou zeggen, Fuckup en zeg het voort. Je moet leren van de fouten van anderen, je leeft namelijk nooit lang genoeg om ze allemaal zelf te maken!
